1080. Tràng An - vùng... đẹp nhất thế gian

Tràng An nước biếc vào xa đáy

Nước chảy về đâu? đến chỗ nào?

Dáng nàng thơm phức phương trời: khát!

Ướp ngạt hồn ai, rát chiều tà!

Tôi hơi do dự giữa vùng, miền, khu..., ví dụ như người ta hay nói ‘khu danh lam thắng cảnh’, ‘miền đất hứa’*, ‘tiểu vùng khí hậu’, ‘quả cầu đóng, quả cầu mở’ (giới hạn về không gian trong toán học)..., nên mới viết là ‘vùng...’ để tùy ý bạn đọc lựa chọn... Có người nói ‘Cửu Trại Câu’*, ‘Hạ Long’ hay ‘Tràng An - Ninh Bình’ là thiên đường hạ giới, có người nói là ‘Sa mạc Safari’, ‘Thiên đường Nami’*, có người nói là ‘vùng biển Maldives’*, sáng nay uống cà phê có người khen Đảo quốc Đài Loan, Singapore và một số nơi ở Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, Mỹ, New Zealand gì gì đó... Tôi mới ghé thăm được có Tràng An, Hạ Long, Safari, Nami, Singapore, trong đó, BÁI ĐÍNH-TRÀNG AN là nơi mà tôi có ấn tượng sâu đậm nhất! (Hình 1). Vậy ‘Bái Đính-Tràng An’ như thế nào?

...Hôm kia, có mấy cao thủ ‘công nghệ cao’ đến nhà tôi chơi..., họ đưa ra một cái ‘xì-rô’ Nhật (dùng để đục tường...) và nói là ‘nó cực tốt, đầu mà búa gõ xuống không bao giờ ‘tà’)... Hôm qua tôi có ghé một cái gara ô-tô, thấy mọi người từ bảo vệ đến quản lý đều nghiêm chỉnh, im lặng cúi đầu chào (tôi đoán ngay ra đây là công ty của người Nhật), và hầu như mọi thứ phụ tùng thay thế trong này đều phải nhập từ Nhật... Về nhà, tôi hỏi: Sao người Nhật giỏi dữ vậy?

- ‘Tại vì mình ai cũng nói là mình giỏi, nhưng không... giỏi’, một sinh viên trả lời vậy, thiệt!, hehe...

*

Tôi có đến chùa Bái Đính rồi, ngày 27-28/1/2014: Trước đó tôi không có khái niệm gì về Bái Đính hết!, không ngờ nhóm 2 lại dẫn chúng tôi đến đó!... Số là định đi thăm Đền Trần (Ninh Bình-Nam Định), nên nhóm của tôi đi đường bộ, từ Sài Gòn bay đi Ban Mê, rồi chạy ô-tô theo đường Trường Sơn đến Ninh Bình, nhóm 2 từ SG bay ra Nội Bài, ở HN chơi, rồi đi taxi đến NB, hẹn gặp ở Hoa Lư (khách sạn) - Trung tâm Ninh Bình, gặp nhau chỉ chênh nhau có 1 giờ!, hehe, rồi tiện thể thăm Bái Đính...

...Tại Bái Đính, ta có thể ôn lại chuyện Nguyễn Huệ ghé Tam Điệp lấy thêm 2-3 vạn quân, và trước khi xuất quân đánh Hà Hồi và Ngọc Hồi (đêm mùng 3 và mùng 5 Tết Kỷ Dậu 1789*), ông có làm ‘lễ tế cờ’ ở đây... Trước đó, khoảng năm 1490, vua Lê Thánh Tông có ghé thăm và để lại bài thơ:

Đính Sơn danh tiếng thực cao xa

Che chở kinh thành tự thuở xưa

Nhân kiệt, địa linh nên vượng khí

Núi thiêng cảnh đẹp vững sơn hà

...Quần thể chùa Bái Đính giáp Tràng An, nên ta dễ dàng pass qua Tràng An để thắp hương tại nhà thờ Đinh Tiên Hoàng, rồi các đại thần Tả Thanh Trù và Hữu Thanh Trù (Giám sát Đại tướng quân), Nguyễn Bặc, Đinh Điền, Trịnh Tú, Lưu Cơ..., hoặc đến thăm ‘làng hậu duệ’ của Lý Công Uẩn (quê nội!, trước khi dời đô ra Thăng Long) ở gần đấy... Cũng tại đây, leo lên một cái dốc núi khoảng vài trăm mét, ta sẽ đến hang động thờ sư Nguyễn Minh Không với bên cạnh là nơi thờ Mẫu (có từ năm 1096!)... 

Tôi không theo đạo nào, nên khi bước vào chùa Bái Đính tôi cũng có cảm giác sao sao ấy!, nghi ngờ nó giống Tàu!, giống chùa Thiếu Lâm-Tung Sơn! (Hà Nam, TQ)... Về nhà kiểm tra... dữ dội!, tôi mới xem lại ‘cảnh’ chùa Thiếu Lâm-Tung Sơn qua phim ‘Truyền thuyết Thiếu Lâm Tự’ và ‘Ỷ thiên đồ long ký’ (đoạn Trương Vô Kỵ đánh nhau với Tam lão thần tăng trên núi Thiếu Thất)..., thấy chùa Thiếu Lâm-Tung Sơn thường có 3 khu chính là Đại Hùng bảo điện, Tàng kinh các, Đạt Ma viện... có nét kiến trúc Tàu là các ‘khu biệt lập’ với ‘vòm thẳng và thô’, trong lúc Bái Đính có khác - là một ‘quần thể’ với ‘vòm uốn’ (Hình 2), ngoài ra, các nghệ nhân và nguyên vật liệu đều 'thuần Việt’ (tất nhiên là chùa nào cũng giống chùa nào, về đại thể)...

Về lại SG, tôi có gặp mấy... học giả, họ không yên tâm, cứ hỏi đi hỏi lại ‘kiến trúc của nó có giống Tàu không?’ (cười), làm tôi lại phải về nhà nghiên cứu tiếp... Té ra người thiết kế chùa Bái Đính là Kiến trúc sư Hoàng Đạo Kính, sinh ra vào thời Pháp (1941), tốt nghiệp Đại học Kiến trúc Matxcơva lâu lắm rồi ('model phương Tây', 1967), về VN đã từng tham gia thiết kế/trùng tu đền Hoa Lư tứ trấn, nhà Hát lớn Hà Nội, (một số) tháp Chăm, Chùa Cầu, hàng chục ngôi nhà cổ Hội An, cố đô Huế... và không có làm cho... khựa, hehe... 

...Nói thêm tí, vào mùng 1 và mùng 2 Tết năm nay, tức là 16-17/2/2018, đạo diễn ‘phim Kong’ Jordan Vogt-Roberts có đưa bà ngoại, mẹ và chú của mình đến thăm khu Bái Đính-Tràng An* (Hình 3), nghe nói ông định làm một phim... hoành tráng hơn, trong đó tiếp tục giới thiệu về vùng... đẹp nhất thế giới này!

*

Và tiếp... Trích ‘Hồi  ký’* tổng hợp đăng bên blogspot ngày 2/4/2014...

Bái Đính chiều nay sương tới trời

Lữ khách u buồn, núi chơi vơi

Hãy cho ta với tâm hồn thoáng

Lỡ chốn trần gian, nặng thói đời

...Thực ra, Tràng An và Bái Đính, có thể nói, cũng là một. Cả 'Khu tâm linh Bái Đính + Khu du lịch sinh thái Tràng An’ này rộng đến 12.000 ha, thuộc địa bàn các huyện Gia Viễn, Nho Quan và tp Ninh Bình. Thăm khu du lịch sinh thái Tràng An, các cháu thế hệ 9X cho rằng, rất có lợi vì nó sẽ giúp chúng biết thêm chi tiết về 'thuở ban đầu' của lịch sử Việt Nam (Hình 4)...

Những con sông Tràng An ngoằn ngoèo đi thuyền hoài không hết, dẫn vào các hang động bí ẩn (nghe nói, trước kia là những cánh đồng lúa nước, được nạo vét thành những con sông này). Chúng có nước mát lạnh, trong vắt, với các loại rêu chìm trong lòng nước như đuôi chồn, tóc tiên, 'rau răm' (lá giống lá rau răm)..., và các loại động/thực vật trên và hai bên bờ sông như cây si/cây xanh, hoa sen, hoa súng, cây guốt (giống như cây dương xỉ), dê nuôi thả tự do, cá đen (chép!), cá đỏ (nhỏ), cá lòng tong, le le (vịt nước). 

Đi thuyền trên sông, người xem thiết nghĩ, ngày xưa, nếu địch tấn công vào đây thì không thể bắt (ai đó) được vì có vô số hẻm hóc/ngóc ngách bí mật nằm trong các hang động (còn có hầm nấu rượu lậu nữa) mà kéo dài hầu như vô tận, chỉ trừ trường hợp đặc biệt, ví dụ như có nội gián...

Ở đây có các đặc sản, có thể gọi là 'tứ ngon dê-gà-cá-cơm' (dê núi, gà đồi, canh cá rô, cơm cháy), đặc biệt là món 'cơm cháy Ninh Bình' được chế biến hoàn toàn khác với các địa phương khác và rất... ngon, tuy nhiên, đi bộ cả mấy cây số để tìm một nãi chuối thì... không có. Và ở đây, tôi có gom được 2 chuyện:

- Con le le nhỏ như con vịt con, đầu đỏ, bơi nhanh như chớp, lặn rất giỏi và rất khó bắt (suy ra đắt tiền), có lẽ vì thế mà dân gian có câu:

Thương chồng nấu cháo le le

Nấu canh thiên lý, nấu chè hạt sen

- Ngày xưa có một chàng công tử yêu say đắm một hoa khôi của vùng. Khi chàng đem sính lễ đến cái hang đầu tiên để cầu hôn nàng thì nàng đã bị đem làm lễ vật triều cống cho nước khác. Vô cùng đau lòng, chàng đến một cái ao để tắm rửa sạch sẽ, rồi đến ở một cái hang khác để khóc 3 ngày 3 đêm. Sau đó, chàng đến cái hang cuối để tự tử... Vì vậy, cái hang mà chàng hỏi cưới được dân gian đặt tên là Hang Sính (sính = sính lễ), cái ao mà chàng tắm là Ao Trai, cái hang mà chàng khóc là Hang Ba Giọt, và cái hang mà chàng tự tử là Hang Si...

***

Và cuối bài là một trong những tổng kết Tết nay: ‘Trong sáu ngày Tết Mậu Tuất, tổng số khám, cấp cứu do tai nạn giao thông tại các cơ sở y tế là 37.376 trường hợp... Tổng số ca đánh nhau đến bệnh viện khám là gần 5.000 trường hợp...’ (baomoi-com) (đó là nhập viện, chứ số kg nhập viện phải gấp 10 lần!). Nếu tính tb mỗi sư đoàn có 5000 quân (trên thực tế), thì có trên... 16 sư, hehe...

Cũng tại quán cà phê nói trên... Nghe vậy, ông chồng to mồm cãi: ‘Xí!, vài chục năm nữa thì mình cũng như Nhật Bản, Hàn Quốc thôi!’, bà vợ nói nhẹ nhàng hơn: ‘Nhưng vấn đề quan trọng là văn hóa, mà văn hóa phải văn minh’, ‘Ừ, văn hóa văn minh’, ông chủ quán tiếp lời bà...

Tóm lại... Tôi không trích câu nào của ‘anh’, mà trên đây chỉ ‘trích nguyên xi’ comment của tôi cho một fbker, khi đọc một bài viết có liên quan đến ‘chùa Bái Đính’ của Phạm Lưu Vũ*, dĩ nhiên là có kèm theo vài chú dẫn.

Lời bình: À, cái vụ này hình như anh ta có nói... quá một tí! Nàng trả lời là ‘Em ko thấy quá đâu’.

Nghe nàng... Ivanka Trump* dùng chữ ‘em’ ngọt xớt làm tôi mất ngủ cả... đêm (Hình 5), hehe...

Và thế là hết câu chuyện uống cà phê sáng nay.

H...ết.

---------

Chú dẫn:

1.       Cửu Trại Câu: Tiếng của người Tây Tạng nghĩa là ‘Thung lũng chín làng’ để chỉ chín ngôi làng nằm dọc theo chiều dài của nó. Vùng này là nơi khu vực sinh sống của người Tây Tạng và người Khương trong nhiều thế kỷ (nay thuộc tỉnh Tứ Xuyên, TQ)... (wiki)

2.       Đạo diễn ‘phim Kong’ Jordan Vogt-Roberts có đưa bà ngoại, mẹ và chú của mình đến thăm khu Bái Đính-Tràng An, xem thêm: http://www.trangangroup.vn/tin-tuc/tin-tuc-tap-doan/dao-dien-phim-kong-cung-gia-dinh-ve-tham-lai-ninh-binh.html

3.       ‘Đêm mùng 3 và mùng 5 Tết’ (Kỷ Dậu, 1789): ‘Đêm mồng ba và mồng năm Tết, quân ta vây đánh đồn Hà Hồi và Ngọc Hồi, quân Tàu đại bại, các tướng đều tử trận, Sầm Nghi Đống phải thắt cổ tự vẫn...’, xem thêm: http://nhagomlabang.blogspot.com/2012/12/225-nguyen-hue-va-canh-ao-nhat-tan.html 

4.       Hồi ký về ‘Bái Đính, Tràng An’ (Câu chuyện 26 và 27), xem thêm: http://nhagomlabang.blogspot.com/2014/02/514-tet-o-viet-nam-va-triet-ly-tren.html

5.       Ivanka Trump: Con gái của Tổng thống Mỹ Donald Trump thăm Hàn Quốc và tham dự lễ bế mạc Thế vận hội mùa Đông PyeongChang 2018 vào cuối tuần này, ngày 25/2/2018.

6.       ‘Kẻ lạm dụng tâm linh’ (Phạm Lưu Vũ), xem thêm: https://www.facebook.com/tiengdanbao/posts/1575519045859465

7.       ‘Miền đất hứa’ là bộ phim Ba Lan, ra mắt năm 1975, dựa theo tiểu thuyết ‘Ziemia Obiecana’ của nhà văn Wladyslaw Reymont... (wiki)

8.       Thiên đường Maldives (Man-đi-vơ): ‘Là một quốc đảo gồm nhóm các đảo san hô, nằm ở phía nam quần đảo Lakshadweep thuộc Ấn Độ..., Maldives là quốc gia nhỏ nhất Châu Á về dân số, đây cũng là quốc gia Hồi giáo đa số nhỏ nhất thế giới’ (wiki)... Và nay đang có cuộc ‘tranh chấp chính trị’ rất căng thẳng giữa Ấn Độ và TQ về tiểu quốc này. Xem thêm: http://dantri.com.vn/the-gioi/trung-quoc-da-lam-gi-o-maldives-20180212144359109.htm

9.       Thiên đường Nami: Là một đảo sông nhỏ hình bán nguyệt (rộng 46 km²), thuộc tỉnh Chuncheon, Hàn Quốc, cách thủ đô Seoul 63km về phía nam..., đảo Nami thơ mộng, cũng là nơi làm phim trường của những cảnh quay lãng mạn nhất trong phim ‘Bản tình ca mùa đông’...