Bài viết này gồm có:
1.Mở đầu
2.Vài phát biểu của NA9
3.NA9 nói có đúng, nhưng không luôn đúng
4.NA9 vô tình khen Đàm hát… hay
5.Các cơ sở đánh giá…
6.Đàm hát có hay không?
7.Kết luận.
1. Mở đầu
Sáng hôm qua, buồn buồn LB sang thăm nhà blogger ‘Phi Thiên
Vũ’ (tức là Flying Dance), thấy có entry về ‘vụ Nguyễn Ánh 9 (NA9) và Đàm
Vĩnh Hưng’, trong đó đại khái bạn PTV nói rằng cô không tham gia về mặt chuyên
môn (âm nhạc), cô đồng ý với NA9, không đồng ý với một số lời phát biểu thái
quá của Đàm…
Sự kiện này lập tức nổ ra trên bàn ăn trưa của LB ngày hôm
qua, trong đó có 1 phụ nữ và 1 sinh viên, và bài này LB viết trong phạm vi quan
điểm của 3 ‘thảo dân’ ngồi trong bàn ăn mà thôi… Người PN - theo thông tin từ
quán cà phê - thì nói rằng có nhiều người đồng ý với NA9, ít nhất là ông ta đã
dám nói ra sự thật, nhưng sau khi mình và cậu sinh viên nói sơ qua: NA9 là ai?,
Đàm Vĩnh Hưng hát hay ở chỗ nào?, cách nhìn nhận của người nghe hát ra sao?…
thì cô ta im lặng không nói nữa.
2. Vài phát biểu của NA9
Ông NA9 nói:
-Hồi xưa, người nhạc sỹ viết ca khúc từ những cảm xúc thật
của họ, họ viết ra để chia sẻ niềm vui, nỗi buồn cho mọi người chứ họ không
viết nhạc để bán. Còn bây giờ, nhạc sỹ viết nhạc theo yêu cầu đơn đặt hàng nên
âm nhạc không có hồn, không có cảm xúc thật của người sáng tác.’
-Ca sỹ bây giờ đa số chỉ chú trọng ăn mặc, make-up cho đẹp
và lên sân khấu hát thì sau lưng có một đám múa. Nhưng ít chú trọng đến xúc cảm
âm nhạc, không để tâm hồn vào bài hát’.
-Hồi xưa, có những giọng ca còn để tiếng đến bây giờ như Lệ
Thu, Thanh Thúy, Thái Thanh… nhưng bây giờ những ca sỹ hát giọng tốt đếm trên
đầu ngón tay, đã vậy lại bị vướng vào kỹ thuật thanh nhạc.’
-Tôi nói có lẽ sẽ đụng chạm đến những người học thanh nhạc.
Người ca sỹ học thanh nhạc hát phải phát âm cho tròn chữ, và cố gắng đưa giọng
mình cho tròn trịa, giọng ngân cao vút… nhưng quá mải lo kỹ thuật nên hát không
có cảm xúc!’
-Thanh Lam, Mỹ Linh giọng hát rất đẹp, cái gì cũng tốt nhưng
đều bị vướng kỹ thuật thanh nhạc nên nhiều lúc nhạc cảm không có, tâm hồn bài
hát không có. Hồng Nhung hát tốt hơn Mỹ Linh, Mỹ Linh tốt hơn Thanh Lam.’
-Mỹ Tâm chỉ hát nhạc Pop bình thường thôi, nhưng được cái là
sáng sân khấu, xử lý bài hát chính xác. Mỹ Tâm cũng có những ca khúc hát không
tới, gặp bài nào hát tới mới hay, như Cây đàn sinh viên, Ước gì... Mỹ Tâm
hát chỉ hợp với tuổi trẻ. Về tính nghệ thuật thì Hồng Nhung, Trần Thu Hà hát
xong có để lại ấn tượng, còn Mỹ Tâm chỉ nghe vui mắt, vui tai, nghe qua xong rồi
thì thôi, không để lại ấn tượng gì hết… Mỹ Tâm được cái là may mắn rơi vào đúng
thời điểm không có ai cạnh tranh, từ đó nổi tiếng và khi nổi tiếng rồi thì rất
khôn khéo đầu tư vào hát, múa, sắc đẹp để giữ vị trí.
-Hồ Ngọc Hà hát chỉ nghe chơi thôi! Giọng Hồ Ngọc Hà yếu
lắm, khều khào không à! Hồ Ngọc Hà đẹp, có vóc dáng sân khấu, chịu khó múa… cái
gì cũng đẹp nhưng giọng hát thì lại không được… Khi diễn tả nội tâm, Hồ Ngọc Hà
diễn kịch tính nhưng đóng kịch chứ không thật. Ca sỹ hát phải biến mình thành
nhân vật trong ca khúc mới hiểu nỗi đau làm sao. Không lẽ, ngoài đời mình buồn
là phải hét, gào thét? Đâu phải vậy!
-Bằng Kiều cũng giọng tốt như Trần Thu Hà nhưng sau này khoe
giọng quá, cố hát lên cao vút để không ai bắt chước được. Thành ra, Bằng Kiều
hát bài Buồn ơi chào mi của tôi khiến khán giả ở dưới sững sờ luôn!
Tính lại thì hiệu quả sân khấu có nhưng tôi mở băng ra nghe thì phải nghe Tuấn
Ngọc hay Xuân Phú, Trọng Bắc hát.
-Quang Dũng hát được vài bài của Trịnh Công Sơn chứ không
phải là tất cả.
-Đàm Vĩnh Hưng chỉ được bề nổi vậy thôi, tôi không cho là ca
sỹ đúng nghĩa. Tôi chỉ cho Đàm Vĩnh Hưng là một người hát. Đàm Vĩnh Hưng cố hát
nhạc xưa, nhạc vàng mà hát có ra đâu!
-Ngày xưa, Nguyên Thảo hát cho thỏa đam mê còn sau này, bị
gò bó vào kỹ thuật như Mỹ Linh để khoe giọng và vô tình giết chết tình
cảm…
3. NA9 nói có đúng,
nhưng không luôn đúng
Ông nói đúng ở chỗ nào? Đúng ở chỗ blogger nào cũng có thể
nhận định như ông ta: ‘Hồi xưa, có những giọng ca còn để tiếng đến bây giờ như
Lệ Thu, Thanh Thúy, Thái Thanh…’, ‘bị vướng vào kỹ thuật thanh nhạc’, ‘viết
nhạc theo yêu cầu đơn đặt hàng nên âm nhạc không có hồn, không có cảm xúc thật
của người sáng tác’, ‘bị gò bó vào kỹ thuật’, ‘chỉ chú trọng ăn mặc, make-up’…
Ông nói không đúng ở chỗ nào? Không đúng ở chỗ ông quên rằng thời
nào, kể cả thời xưa, cũng có những nhược điểm như trên, vấn đề là ít hay nhiều
thôi; ông chỉ nói cho ‘chính ông’ mà đã không quan tâm đến cảm nhận của chúng
tôi: các blogger đang đọc bài viết này, và cả một thế giới của những thế hệ say
mê nghe nhạc và hát Karaoke ngày ngày; ông còn cho rằng lời nhạc bây giờ không
sâu sắc…
…Chúng tôi thỉnh thoảng có nghe nói đến NA9, cũng có hát bài
‘Ai đưa em về’, ‘Tình khúc chiều mưa’ từ khi còn nhỏ…, nhưng thiết nghĩ ông
không có tầm ảnh hưởng lớn đến các thảo dân như chúng tôi, mà chúng tôi thường
nhắc đến Phạm Duy, Trịnh Công Sơn, Ngô Thụy Miên, Lam Phương hay nhiều nhạc sĩ lỗi lạc khác…. Riêng LB thường
ngưỡng mộ lời nhạc trong bài ‘Khoảnh khắc’ (Trương Quý Hải), ‘Giọt nắng bên
thềm’ (Thanh Tùng), ‘Hoa cỏ mùa xuân’ (Bảo Chấn), ‘Giọt sương trên mí mắt’
(Thanh Tùng)… và thực ra mình cũng không thấy lời trong 2 bài hát dưới đây của
NA9 là sâu sắc ở chỗ nào:
-Đêm nay tôi đưa em về. Đường khuya sao trời lấp lánh. Đêm
nay tôi đưa em về. Mắt em sao chiếu long lanh… Đêm nay khi em đi rồi.
Đường khuya riêng một mình tôi. Đêm nay khi em đi rồi. Tôi về đếm bước lẻ
loi… Người yêu ơi trong tình muộn. Người yêu ơi trong tình buồn. Trọn tình
yêu ta đã cho nhau. Hãy quên niềm đau… (Ai đưa em về)
-Tình chết không đợi chờ! Tình xa ai nào ngờ! Tình đã phai nhạt màu
còn đâu?!... Tình trót trao về người. Thì dẫu lỡ làng rồi. Người hỡi xin
trọn đời lẻ loi!... Chiều mưa ngày nào sánh bước bên nhau. Tin yêu rạt rào mộng
ước mai sau. Cho ân tình đầu mãi mãi dài lâu. Cho duyên tình đầu đừng có thương
đau!... (Tình khúc chiều mưa)
4. NA9 vô tình khen Đàm hát… hay
Sau đây là một số thông tin trên mạng:
-Sau những nhận xét nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 dành cho mình, Đàm
Vĩnh Hưng tỏ ra bình tĩnh để hoàn thành đêm nhạc Đèn khuya hôm 24/8. Trưa
25/8, anh chính thức lên tiếng bằng một bức thư dài gửi nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9
trên trang cá nhân (nói về Đàm).
-Nhạc sĩ 73 tuổi chia sẻ, từ trước đến nay, ông sống hiền
lành, ít nói, tự nhiên bây giờ dính ‘scandal động trời’ nên rất buồn. Hai ngày
nay, nhiều người ‘hoan hô’ ông, thậm chí đòi ‘gắn huân chương dũng cảm’ cho
ông, nhưng ông không vui nổi… Ông nói: ‘Nếu có cơ hội gặp Đàm Vĩnh Hưng và
Thanh Lam, tôi sẵn sàng xin lỗi. Tôi cũng gửi lời xin lỗi tất cả mọi người,
những ai yêu thương Đàm Vĩnh Hưng và Thanh Lam’ (nói về NA9).
Ngoài ra, NA9 có phát biểu rằng:
‘Nếu đem so sánh Tuấn Ngọc với Đàm Vĩnh Hưng, người ta vẫn
thích nghe Tuấn Ngọc hát nhiều hơn, đúng không?’
Như vậy là vô tình ông ta đã khen rằng Đàm hát… hay.
5. Các cơ sở đánh giá…
Chưa nói đến thái độ của Đàm, vì đây là một chuyện khác,
chúng tôi thiết nghĩ:
-Không phải ai có tài (!) hay lớn tuổi là có quyền đánh giá ‘xấu’
về thế hệ trẻ (vì có thể vô tình gây phản ứng tiêu cực hay làm mất lòng tin của chúng mà cần
những đánh giá mang tính động viên và khách quan hơn),
-Không phải ca sĩ hát cho nhạc sĩ nghe, không phải ca sĩ hát
để làm hài lòng người sáng tác, mà để làm hài lòng ‘chúng tôi’,
-Không phải ca sĩ hát bài nào cũng hay, mà việc hát hay trong
thế giới âm nhạc xưa nay được đóng góp bởi nhiều thế hệ ca sĩ,
-Không phải ai tốt nghiệp đại học âm nhạc/nhạc viện mới là
người có tài, bởi vì lịch sử cho thấy rằng nhiều người nhờ ‘tự học’ mà đã trở
thành một tài năng, thậm chí là tài năng xuất chúng,
-Việc đánh giá ai hát ‘hay’ hay hát dở không phụ thuộc vào
việc ta ưa hay không ưa người đó, ví dụ bạn có không ưa C. Ronaldo thì anh ta
vẫn đá bóng hay như thường,
-Việc đánh giá ai hát ‘hay’ hay hát dở phải dựa vào nhiều tiêu chí, trong đó việc được khán giả yêu thích là tiêu chí quan trọng nhất, còn
việc được 1 nhạc sĩ nào đó chê/khen không phải là tiêu chí (ví dụ NA9 so
sánh Đàm với Tuấn Ngọc không hẳn là đúng, vì lỡ có người thích nghe Đàm hơn
Tuấn Ngọc thì sao?),
-Không phải các blogger không biết là ai hát 'hay' hay hát dở,
xin lỗi, chúng ta không sản xuất ra xe Honda, nhưng chúng ta biết chiếc xe
Honda nào là tốt, tương tự, chúng ta không sản xuất ra nhạc, nhưng chúng ta
biết thưởng thức nhạc…
Liên quan đến chuyện này, cách đây 2 năm, LB có gặp một anh
bạn già cũng cở tuổi của ông NA9 (sinh 1940). Anh bạn già này nói rất có lý
rằng: ‘Có 1 anh chàng học hết đại học, nghiên cứu tiếp 4 năm thì
trở thành thạc sĩ. Còn tôi cũng học hết đại học, đi giám sát hiện trường liên
tục, tham khảo tài liệu chuyên môn liên tục, chỉ đạo hết cái này đến cái kia,
làm báo cáo liên tục, dự hội thảo/đào tạo trong nước và quốc tế liên tục…, thì
4 năm sau tôi giỏi hơn ‘thạc sĩ’ chứ lị... Hơn nữa, khi anh thạc sĩ và tôi đi
thi phỏng vấn nước ngoài thì tôi đậu, còn anh thạc sĩ thì rớt’.
Và nếu không nhầm, mọi việc cuối cùng đều được đánh giá theo
tính ‘hiệu quả’ của nó (thực tiễn là chân lý), chẳng hạn trả lời của Leo Sayer cho
bố về bài hát nổi tiếng thế giới ‘More than I can say’, bố hỏi:
-Tại sao con hát là ‘Yea’ mà không hát ‘Yes’ đúng hơn?
Leo Sayer trả lời rằng:
-Bố nói đúng, ‘Yes’ đúng hơn là ‘Yea’, nhưng ‘Yea’ có hiệu
quả hơn bố à.
6. Đàm hát có hay không?
Có nhiều cách đánh giá một ca sĩ hát có ‘hay’ hay không,
nhưng dưới đây là một cách:
-Ai hát nhạc buồn mà ta… chảy nước mắt, thì ngươi đó hát…
hay,
-Ai hát nhạc tình mà ta thấy tình yêu trong ta bốc lên ngùn
ngụt, thì ngươi đó hát… hay,
-Ai hát nhạc tình mà lòng thù hận đang có trong ta bỗng tan
biến vào hư không, thì người đó hát… hay,
-Ai hát một bài nào đó mà ta cảm thấy lâng lâng yêu đời, từ
chỗ muốn… chết bỗng muốn vươn dậy làm lại cuộc đời, thì người đó hát… hay,
...
Và không nhất thiết ai đó phải ở đẳng cấp nào, ví dụ:
-nghe Bảo Thy hát bài ‘Please tell me why’ (trong Liên khúc
Audition) làm ta lãng mạn muốn nhảy,
-nghe Hiền Thục hát bài ‘Vì đâu ta mất nhau’ làm ta lãng mạn
muốn yêu… chính ca sĩ Hiền Thục!,
-nghe Hồng Nhung hát bài ‘Giọt sương trên mí mắt’ làm ta
lãng mạn trong sáng,
-nghe Lương Bích Hữu hát bài ‘Dằm trong tim’ làm ta lãng mạn
đến… nhói tim,
-nghe Minh Tuyết hát bài ‘Đã không yêu thì thôi’ làm ta
lãng mạn yêu hơn,
-nghe Mỹ Linh hát bài ‘Thì thầm mùa xuân’ làm ta lãng mạn
yêu ‘nàng’,
-nghe Thái Thanh hát bài ‘Dòng sông xanh’ làm cho ta thấy
lãng mạn yêu đời,
-nghe Thanh Lam hát bài ‘Hoa cỏ mùa xuân’ làm ta thấy lãng
mạn yêu người,
-nghe Tuấn Ngọc hát bài ‘Niệm khúc cuối’ làm ta thấy lãng
mạn tình tứ…
Còn Đàm hát bài ‘Biển tình’ (‘Thành phố buồn’, ‘Nửa vầng
trăng’…) làm ta thấy lãng mạn yêu đương, chưa kể đến việc LB đến nhà bạn hay
các quán cà phê thì thường thấy mở nhạc Đàm, vậy thì đối với 'lão bá tánh', Đàm có hát… hay, hì.. hì…
7. Kết luận
Việc ‘cãi nhau’ giữa thế hệ trẻ và thế hệ già được chúng tôi
- các blogger - đánh giá là không tốt: người già phải nhìn thế hệ trẻ với cặp
mắt thoáng hơn.
Việc mà ông NA9 tâm sự với tính cách cá nhân là… đúng, nhưng
việc ai đó ‘phát tán’ tâm sự này lên thế giới mạng/báo chí là… rất nguy hiểm: theo phát biểu của NA9 thì ông chỉ vô tình có vài tâm sự khi mạn đàm, rồi
một nhà báo nào đó đã ghi chép lại và công chúng hóa các tâm sự này!
Việc dùng từ ‘ngụy quân tử’ ở đây là rất có vấn đề, vì bạn biết không: cái tên ‘Ngụy quân tử’ Nhạc Bất Quần ở
bên Tàu là vô cùng thâm độc, y đã lợi dụng tất cả võ lâm đồng đạo để phục vụ
mưu đồ ‘bá chủ thiên hạ’ của y, thậm chí còn hy sinh không thương tiếc vợ,
con và các đệ tử, nhưng NA9 hiển nhiên không phải là người như vậy.
Cũng xin nói thêm rằng, nhiều người có cố tật khen thời tiền
chiến/thời ‘tiền bối’ mà chê tất tần tật những cái gì có sau 1975 như: chả có
tác phẩm văn học nào đáng kể, chả có phim nào hay, chả có bản nhạc nào có nội
dung/triết lý sâu sắc…, nói như vậy là nói 1 chiều thôi, trong lúc thế giới này
có đến ‘n’ chiều, xin lỗi, lịch sử luôn tạo ra nhân tài (thời thế tạo anh hùng)
mà bất chấp ai đó đã ‘là số 1’. Và nói ‘kiểu’ như vậy cũng như nói là sau năm
1975 chả có người đẹp, xin lỗi, cuộc thi Hoa hậu vừa rồi đã chỉ ra rằng Đặng
Thu Thảo hay Dương Tú Anh là… đẹp quá trời, và ‘ông tiến sĩ kỳ lạ’ cũng không
giấu cảm tưởng rằng ‘Minh Hằng trông rất dễ thương’ và ‘nếu được lấy nàng thì
quyết không… hối hận’, hì.. hì…
Tóm lại, cầu thủ đá bóng là để phục vụ cho người xem, ca sĩ
hát là để phục vụ cho người nghe…, ta có cố tật là ‘việc mình lom nhom, lo dòm việc họ’, và người già hay hồi tưởng về quá khứ và ca tụng nó, nhưng chúng tôi
không nghĩ vậy:
chúng tôi biết, và hiện tại vẫn có lắm điều tốt đẹp hơn.
Bài đăng
Khi đang viết đến đây, LB vừa đọc được bài viết trên trang ‘tienve.org’
(đường dẫn
-ta là cái gì trong cái thế giới rộng lớn với hơn 6 tỉ người
này?...
