870. ‘Cảnh giới thượng đẳng, trung đẳng và hạ đẳng’ (Thư giãn)

Vệ tinh TERRA đã giúp con người chứng minh được khái niệm ‘trùng trùng duyên khởi’ hay ‘vô lượng kiếp’…

Lưu ý rằng những từ ‘thượng’, ‘trung’, ‘hạ’ nằm trong câu ‘Cảnh giới thượng đẳng, trung đẳng và hạ đẳng’ này cũng nằm trong các cụm từ ‘thượng sách, trung sách, hạ sách’, ‘thượng bất chính, hạ tắc loạn’, ‘tức thượng, xuất hạ’, ‘thượng giới, hạ giới’, ‘thượng lưu, hạ lưu’, ‘đại nhân, thảo dân/hạ dân’, ‘trên bảo, dưới không nghe’…: ‘thượng’ không luôn hàm nghĩa tốt, mà ‘hạ’ cũng không luôn hàm nghĩa xấu!
Và dưới đây là một câu chuyện có thật…

1
Không ‘thoát’, không vượt ‘ngưỡng’ nên bị vướng ‘hệ’…
Câu chuyện như sau… Số là vào cuối một buổi chiều hôm nọ, có một cụ già hỏi ‘anh có hay nói chuyện với ai không?’, ‘không’, ‘tại sao?’, ‘chán, vì ngồi nói chuyện cả buổi mà chả ghi nhận được điều gì - vì họ chỉ chém gió cho thỏa chí bình sinh (sướng miệng) rồi về, chứ chả có nguồn gốc/tư liệu, chả có nghiên cứu rành mạch gì cả, nói chung là họ muốn ‘chứng tỏ’ chứ không phải là ‘chứng minh’… Nghe nói vậy, cụ gật gù có vẻ khá tâm đắc, vì cụ cũng là con người, nên cụ cũng muốn ‘chứng tỏ’ hơn là ‘chứng minh’, nhưng sức mấy mà (mấy) cụ chịu thừa nhận ‘nhược điểm’ của mình là như vậy, ha..ha..ha…
Đến đây, tay cầm gói thuốc lá, chân nhớm đứng dậy định ra về, bỗng nghe cụ nói loáng thoáng: ‘cảnh giới thượng đẳng, trung đẳng và hạ đẳng’, ‘ủa, nó có nghĩa là gì?’, ‘cảnh giới thượng đẳng là trí tuệ, trung đẳng là sự việc, hạ đẳng là thị phi’; tôi bỗng giật mình …ngộ ra:
-À, té ra ý nói là kẻ ‘trung đẳng’ là những kẻ loay hoay trong vòng tư liệu hay sự vụ…, rồi bị chìm lỉm hay chìm đắm vào trong đó mà không thoát ra được, nên không thể vươn lên tầm ‘trí tuệ’, cao hơn nữa là ‘tư tưởng’!; còn kẻ ‘hạ đẳng’ là những kẻ không thể thâm nhập được vào thế giới tư liệu/khoa học nên chỉ có 2 cách, một là lúc nào cũng ‘AQ’ - nói như thể mình là vĩ đại, hiểu biết nhất, ‘đỉnh cao trí tệ’… nhất, hai là hủy diệt bất cứ ai có ít nhiều hiểu biết, bất chấp hiểu biết đó là đúng hay sai!, và dường như hiện tượng này rất thường được biểu hiện ở các cuộc trà dư tửu lậu/trên ti-vi/trong blog, hay rộng hơn là biểu hiện của con hải quái ở ‘Bỗng Điên’!...
Tôi nói tiếp: ‘cụ cho hỏi, ai mà nói ‘triết’ vậy, có phải Khổng Tử không?’, ‘không’, ‘vậy chứ ai, tư tưởng Tàu à?’, ‘không rõ, chắc là của ‘Pháp luân công’ gì đó, anh về nhà xem trang web ‘Đại kỷ nguyên’ thì biết!’, ‘có phải là trang web chống Tàu không?’, ‘chống Tàu cũng có, Tàu cũng có’... Rồi tôi tóm tắt:
-Thoáng nghe qua thì rất là đậm chất triết lý… Cũng như câu chuyện về từ ‘pháp thí’* hay ‘thuyết điều kiện’*: người nói có hiểu ít nhiều, nhưng khi hỏi kỹ thì thì biết không rõ!... Cho nên, theo tôi, cái gì mà ta chưa biết, hay biết rồi mà đã quên đi/bỏ qua… thì là ‘mới’; vả lại, 'vụ' này có khối gì blogger không biết, ví dụ như tôi không… biết, cụ có biết nhưng không rõ ngọn nguồn...
-‘À, nói chuyện với anh, tôi thấy có nhiều cái mới’,
cụ nói vậy, tôi cũng chả biết là mình đã nói cái gì mới (!), nhưng rồi cũng phải từ biệt ra về.
*
Về nhà, vào đêm, sấm chớp ầm ầm, trời mưa dai… Buồn buồn tôi mới gõ từ khóa ‘thượng đẳng, trung đẳng và hạ đẳng’ mà không cần vào trang web ‘ĐKN’, vì những loại triết lý ‘khủng’ này chắc chắn là có trên mạng…
Đúng vậy!, tôi đã tìm được ‘bài này’ ở trên cả chục trang web, nhưng: 1) toàn là đăng lại (sưu tầm), dòm mỏi cả mắt thì chả thấy tác giả là ai!, 2) không giải thích, có quá nhiều từ Hán-Việt, mà lại chép thêm nhiều câu khác (của ai đó) cho dài ra cả mấy trang!... Vì thế, tôi không chép lại hay cho đường dẫn, vì thiết nghĩ làm như vậy cũng không có ích gì cho các blogger…
Ngoài ra, ‘bài này’ chỉ mới xuất hiện cách đây khoảng một tháng!, nên tôi hay nhiều người không biết là đúng rồi!... May thay, nhờ mấy bức hình minh họa có cả nhà sư, đạo sĩ và nho sĩ Tàu, đặc biệt là nhờ vào các tên miền như ‘tinhhoa.net’ hay ‘secretchina.com’, nên tôi đoán ‘nó’ có xuất xứ từ bên Tàu!, mà trước 1975 được gọi với cái tên tương đương là ‘Cổ học tinh hoa’, còn tiếng Anh gọi đơn giản - tinh hoa là ‘secret’!...
Sau đó, tôi có ghi vào ‘Nhật ký’ vào sáng hôm nay (27/10/2016), là:
-Về cảnh giới, cụ thể hơn là về lập luận, thì có 3 loại: thượng đẳng, trung đẳng và hạ đẳng - mà không nặng nề lắm về mặt ngôn từ, thì: 1) loại thượng đẳng là loại trí tuệ/có tư tưởng, 2) loại trung đẳng là loại tập trung vào sự việc/tư liệu nên không ‘thoát’/không vượt ‘ngưỡng’ nên bị vướng ‘hệ’, 3) loại hạ đẳng là loại mượn cái này để đả cái kia, nên rất thường có thành kiến/thiên vị, nên dĩ nhiên là sa vào sự vụ, không thuyết phục, thậm chí, tầm thường…

2
Tự học là học những cái gì ngoài nhà trường cung cấp…
Ôi!, sống ở đời cần phải có chữ ‘duyên’, mà duyên ‘chiền’, duyên ‘chìn’ ở đẩu ở đâu tìm hoài không thấy, còn duyên ‘sách’ thì không tìm cũng tự nhiên đến: khi vô tình vớ tay vào đống sách cũ (chuẩn bị cân kí đem đi bán!), tôi bỗng chộp được cuốn tạp chí ‘Người đô thị’, ngờ đâu nó còn mới cáo, số tháng 9/2016… Dưới đây, không có thì giờ, tôi chỉ xin trích một số thông tin (ngắn):

1. Trong thế giới hội nhập sâu rộng hiện nay, mỗi cá nhân cũng có thể đi tìm tự do cho mình, để mưu cầu hạnh phúc, nếu các điều kiện độc lập không rõ ràng, như câu chuyện ở đầu bài (vụ ‘hàng trăm doanh nghiệp VN đổ xô qua Singapore đăng ký thành lập doanh nghiệp’) chỉ là một ví dụ về sự chảy máu nguồn lực quốc gia. Do đó, đảm bảo các quyền con người, quyền công dân sẽ thúc đẩy hình thành một xã hội công dân, tạo động lực phát triển quốc gia giàu có và thịnh vượng... (‘Để có một nền độc lập đầy đủ’, Huy Thông, Người đô thị, tháng 9/2016, tr. 5)
2. Cần phải đúc tượng vàng cho những ai đem internet về Việt Nam. Đó là đề nghị rất nghiêm túc. Bởi vì không có internet sẽ không có VN ngày hôm nay... Wikipedia tiếng Việt cho hay, giáo sư Rob Hurle… dạy ở Đại học Quốc gia Australia, năm 1991, có ý tưởng để cho các sinh viên VN mang cái modem to bằng cục gạch về thử nghiệm…, tới năm 1994, Rob Hurle đổi cái đuôi tên miền thành .vn (‘Những tiếng lao xao của comment’, Nguyễn Quang Lập, Người đô thị, tháng 9/2016, tr. 16)
3. Ở phương diện vĩ mô, các nhà quản trị quốc gia đã đề cập đến ‘lãnh thổ không gian mạng’ là một bộ phận hợp thành lãnh thổ không gian quốc gia, nơi quốc gia xác định ‘biên giới mạng’, thiết lập ‘cửa khẩu mạng’, xây dựng lực lượng ‘biên phòng mạng’ và thực thi ‘chủ quyền quốc gia trên không gian mạng’… (‘Chủ quyền quốc gia trên không gian mạng’, Người đô thị, tháng 9/2016, tr. 11)
4. Người lãnh đạo hy sinh vì nước vì dân trong chống lại quân thù hoặc chống thiên tai thảm họa để bảo vệ dân sẽ được người dân đổ nước mắt tiếc thương và ghi công. Ngược lại, nếu nắm quyền lực và nguồn lực công mà không đem lại gì cho dân, chưa nói là lợi dụng quyền lực để đục khoét, thì đừng mong người dân nhỏ nước mắt. Như ai đó nói, nhân dân rất công bằng. Nước mắt người dân là vô tư... (‘Nước mắt dân dành cho ai?’, Đoàn Khắc Xuyên, Người đô thị, tháng 9/2016, tr. 35)
5. Tự học… là tự đào tạo bên ngoài trường lớp chính quy. ‘Tự’ bây giờ là... mệnh lệnh của cuộc sống: tự lựa chọn, tự quyết, tự tổ chức, tự chịu trách nhiệm, hay nói gọn, tự lo lấy thân!... ‘Còn muốn gì hơn: trong ý nghĩa khai phóng, tự học là giải phóng cá nhân khỏi những sự lệ thuộc và cưỡng bức; nó mang dư âm của sự trưởng thành, tự trị và tự phát huy’ (Helmut Bremer, 2005). Dường như chưa bao giờ khát vọng tự do có cơ trở thành sự thật... (‘Xã hội tri thức: học suốt đời và tự học’, Bùi Văn Nam Sơn, Người đô thị, tháng 9/2016, tr. 37)
6. ‘One movie, two versions’ (một cuốn phim, hai phiên bản) là cách nói nhại lại nguyên tắc chính trị của Bắc Kinh dành cho Hồng Kông ‘một quốc gia, hai chế độ’. Để vào được thị trường Bắc Kinh, từ sau 1997, các nhà làm phim Hương Cảng phải luôn quay thêm các phần ‘phù hợp’ với yêu cầu của kiểm duyệt. Bản chiếu ở Hồng Kông luôn khác với bản chiếu ở đại lục. Thế nhưng mòn mỏi với việc phải tuân phục các quy định vô lý và chằng chịt phản nghệ thuật này, các nhà làm phim Hồng Kông cũng đã khép dần công việc của mình... (‘Ai giết điện ảnh Hồng Kông?’, Tuấn Khanh, Người đô thị, tháng 9/2016, tr. 45)…

*
Ôi, chép mệt quá, mất thì giờ quá, tự viết sướng hơn!, nhưng phải làm vì các trích dẫn này có liên quan đến khái niệm ‘thượng đẳng, trung đẳng và hạ đẳng’, còn việc phân loại chúng thì tùy các bạn! Riêng tôi, câu gì ở trên tôi cũng thích, nhưng vì ‘lý thuyết thì màu xám, chỉ có cây đời mãi mãi xanh tươi’ (Goethe), nên tôi thích nhất là:
-‘Tự học là học những cái gì ngoài nhà trường/xã-hội-định-chế cung cấp’, và ‘Sáng tạo mà phải nghe theo chỉ đạo thì đó là sáng tạo chết, hay nói khác hơn, là ‘tối tạo’!
Ha..ha..ha…

3
Vệ tinh TERRA đã giúp con người chứng minh được khái niệm ‘trùng trùng duyên khởi’ hay ‘vô lượng kiếp’…
​
Viết gì thì viết, tôi vẫn căn cứ vào viết ‘thực’… Đó là tối hôm qua và trưa hôm nay, xem ti-vi (bản tin VTV, 26-27/10/2016), thấy:
-Một phụ nữ ở vùng sâu vùng xa (Chương trình ‘Cặp lá yêu thương'), nhà không có điện, nên phải gởi con qua nhà ông cậu (có điện) để học thêm ‘cái chữ’, còn chị thì ở nhà sống trong bóng đêm!..., cho nên nếu nói đến ‘phát triển’ hay ‘giàu sang phú quý’ thì phải cảnh giác, vì ở nước ta vẫn còn vô số những cảnh đời cơ cực!
-Học sinh Phan Đăng Hoàng (ở Nghệ An), mới 16 tuổi, mà đã có những bức tranh truyền thần được đăng trên tạp chí Art People nổi tiếng của Mỹ…, cho nên nếu nói đến ‘đẳng cấp quốc tế’ thì phải tùy duyên, mà nhiều khi những tài năng như Bùi Xuân Phái cũng không mơ… nổi! (cười)
-Người dân ở Cuba reo mừng khi được tất cả các thành viên Liên Hiệp Quốc bỏ phiếu thông qua việc bãi bỏ lệnh cấm vận Cuba (26/10/2016)…, nó làm tôi ứa nước mắt, và thiết nghĩ rằng hạnh phúc của người nhiều khi cũng chính là hạnh phúc của mình!
-Đội tuyển bóng chuyền nữ VN thua Thái Lan 0-3 (tại Hà Nam) và Đội tuyển bóng đá nam VN thua Nhật 0-3 (U19, tại Bahrain)… dường như chứng tỏ rằng việc vươn lên tầm khu vực hay châu lục của VN vẫn có nằm trong vòng ‘khát vọng’!
-Cây đàn bầu VN đang được đề nghị UNESCO công nhận là đặc sản ‘văn hóa phi vật thể’ của VN…, điều này chứng tỏ là, không phải việc tìm hiểu văn hóa Hán - vẫn còn nặng tính 'Đông Á bệnh phu' theo một nghĩa nào đó, mà phải tìm hiểu sâu hơn văn hóa Việt để làm sáng hơn văn hóa Việt!...
*
Và, ngoài việc Mỹ lên mặt trăng rồi, lên Sao Hỏa rồi, nay họ đã lên tới Sao Mộc: ‘Vào 22 giờ ngày 4/7/2016 theo giờ Mỹ (tức 10 giờ sáng 5/7, theo giờ VN), tàu du hành vũ trụ không người lái Juno của NASA sẽ tiếp cận với sao Mộc gần hơn bất kì tàu vũ trụ nào trước đây. Juno đã bay hơn 1,7 tỷ dặm trong suốt hơn 5 năm qua… Con tàu thăm dò này đã bắt đầu thực hiện một chuỗi các lệnh điều hành nhằm đưa nó tiếp cận với đám mây khí quyển của sao Mộc… Một khi tiếp cận đến bên ngoài bầu khí quyển của sao Mộc, Juno sẽ dành vài tháng tới để lấy số đo của từ trường, nồng độ của hóa chất khác nhau và chụp ảnh gửi về Trái Đất. Sau đó, Juno sẽ vượt qua tầng khí quyển dày 3000km của sao Mộc nhằm thu thập những thông tin sâu hơn...’ (khoahoc.tv);
đặc biệt là VTV còn có thông tin này:
-Vệ tinh TERRA* đã giúp con người chứng minh được khái niệm ‘trùng trùng duyên khởi’ hay ‘vô lượng kiếp’… Theo ‘bản tin khoa học’ tối hôm qua (26/10/2016) thì: Cách đây khoảng 500 triệu năm, trong nước biển tồn tại vô số hạt ‘phù du’ mà có thể hấp thu CO2 và thải ra Oxi… Trãi qua hàng triệu năm, những hạt phù du này đọng lại dày cả 1000m… Bề mặt cát mênh mông của sa mạc Sahara - mà ta thường thấy - trước kia nằm dưới lòng biển… Do những tác động của bão, mưa/lũ, động đất, của con người… mà những hạt vỡ nhỏ hơn của chúng bay lên trời và tạo thành những đám mây bụi đỏ khổng lồ… Bay qua vùng Amazon - Nam Mỹ (hay châu Phi, sa mạc Gobi - TQ/Mông Cổ, dãy Trường Sơn - Việt Nam…), các hạt phù du này hạ thổ, rồi kết hợp với đất, nước và các thành phần hóa học khác… mà tạo ra những thảm thực vật đầu tiên trên trái đất (rồi đến động vật, con người)… Tùy điều kiện của mỗi môi trường khác nhau mà trong số đó đã tạo nên nền văn minh ‘bắp’ ở Nam Mỹ, nền văn minh ‘lúa nước’ từ Bangladesh đến Việt Nam, nền văn minh ‘lúa mì’ ở Nga, Mông Cổ đến TQ… Các ‘môi trường’ khác nhau này cũng xác định được tại sao con người lại khác nhau về màu da, độ cao to, lông lá…
Phải chăng có không ít nhà khoa học/nghiên cứu cho đến nay (năm 2016!) vẫn còn sai lầm khi cho ‘cây cối là lá phổi của trái đất’, nhưng chính các hạt phù du trong biển mới chính là ‘người’ hấp thụ khí CO2, thải ra đến 50% lượng khí Oxi cho trái đất… Điều đáng kinh ngạc là các bãi cát ‘vô tri’ nơi bãi biển, dòng sông, trong vườn… mà ta hay lặng ngắm vào những buổi chiều tà… lại có chứa yếu tố ‘con người’ trong đó!

Thiết nghĩ rằng những suy nghĩ NATO (‘No Actions, Talk Only’ = chém gió), GATO (Ghen Ăn Tức Ở) hay TROLL (dìm hàng/hạ bệ nhau)… thì không thể nào đạt được tầm thượng đẳng như vậy!

(HẾT)
---------

Chú dẫn:

1. Dỡ bỏ lệnh cấm vận Cuba: Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ngày 26/10/2016 đã tiến hành bỏ phiếu… thông qua với 191/193 phiếu thuận. Đặc biệt, đây là lần đầu tiên Mỹ và Israel bỏ phiếu trắng… Ngoại trưởng Cuba Bruno Rodriguez đánh giá về quyết định bỏ phiếu trắng của Mỹ là một ‘bước đi tích cực cho tương lai của việc cải thiện quan hệ giữa Mỹ và Cuba’... (thanhnien.vn)
2. Phan Đăng Hoàng - Mười ba năm tự học vẽ: Chia sẻ về cảm xúc của mình, cậu học sinh lớp 11D1 (Trường Huỳnh Thúc Kháng, TP.Vinh, Nghệ An) cho biết: ‘Những ngày qua em rất vui sướng và hạnh phúc khi là người Việt Nam đầu tiên được xuất hiện trên tạp chí mỹ thuật nổi tiếng của Mỹ - Art People. Đây là tạp chí thường xuyên đăng tải những tác phẩm nghệ thuật xuất sắc của thế giới. Việc được xuất hiện trang trọng trên tờ tạp chí này với danh nghĩa là một họa sĩ Việt Nam khiến em vô cùng tự hào và xúc động, khi góp một phần nhỏ công sức của mình đưa nền mỹ thuật Việt Nam vươn ra thế giới.’ (baomoi.me)
3. ‘Pháp thí’: …Đi uống cà phê, tình cờ tôi gặp một cư sĩ, nói nhiều chuyện lắm… Về câu hỏi của ai đó là ‘ta đã làm gì cho đất nước?’, mà không nói như ai đó quá trừu tượng, ông có giới thiệu chữ ‘pháp thí’ (thí tạm hiểu là ‘cho đi’), tức là cố gắng sống làm sao để đem lại niềm hân hoan cho người khác là ‘điểm’ cao… nhất! Xem thêm: http://nhagomlabang.blogspot.com/2016/10/867-viec-cho-iem-9-iem-10-o-vn-thu-gian.html
4. Tàu vũ trụ TERRA của NASA bắt đầy chụp ảnh Trái đất từ năm 1999 thông qua sử dụng bức xạ kế ASTER (Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer) là thiết bị do Nhật Bản sản xuất. Trong 16 năm qua, tàu vũ trụ Terra của NASA đã chụp được gần 3 triệu bức ảnh đẹp như tranh vẽ về Trái đất. Hàng loạt các bức ảnh bao gồm cả về những hậu quả của lũ lụt ở Pakistan, hạn hán ở Triều Tiên, vụ phun trào núi lửa của Iceland, kênh rạch ‘chằng chịt’ ở Venetian... và thậm chí cả những tàn tích của một lượng lưu huỳnh cháy tại nhà máy ở Iraq... (khampha.vn)
5. Thuyết điều kiện (Conditionalism): Nói dễ hiểu, ‘thuyết điều kiện’ hay ‘thuyết môi trường’ cho rằng ‘môi trường bên ngoài’ (hay những thứ ‘trùng trùng duyên khởi’, ‘vô lượng kiếp’…) quyết định đến 99% cái mà ta ‘sẽ là’. Cũng cần nói rằng, ‘những cái đã tự có’ như mặt trời, trái đất hay ô-xi…, ví dụ như ‘nếu có đứng trên mặt đất thì ta mới tư duy được’ thì không cần nhắc đến, vì nó đã là ‘điều kiện mặc nhiên’ rồi! Vậy thì ‘thuyết môi trường’ nói trên chỉ xét đến các ‘điều kiện ngẫu nhiên’!, ví dụ như nếu ông cha nhà thờ không ngẫu nhiên bước ra cổng, nghe tiếng khóc ‘oe oe oe’, rồi nhặt được một cậu bé đỏ hỏn hòn hon mà mang vào, thì thế giới sẽ không có nhà toán học Diderot (1713-1784)… Xem thêm: http://nhagomlabang.blogspot.com/2016/10/869-su-tien-hoa-tu-nguoi-thanh-khi-thu.html