805. Những con lừa của nhân loại... (Chuyện hài Hoài Linh phẩy - Phần 5)

Trăm năm đã ngỡ rất dài
Nửa đời lại chuyển qua sầu thế nhân
Yêu đương mấy cuộc xa gần
Ngờ đâu đã thấy mộ phần vẫy tay

Đây là một câu chuyện có thật, xảy ra ở quán cà phê, có năm người: ba cụ già, một phụ nữ khoảng 36-37 tuổi, và tôi - lắng nghe… Tiêu đề là do người phụ nữ chọn.

…Nghe người ta triết lý, tôi thầm nghĩ là ai đó đang lừa nhân loại và lừa chính bản thân mình. Hơn nữa, ai đó chính là những con lừa, đang nặng nhọc thồ những tư tưởng nước ngoài và đem thải vào xứ rùa X nào đó - mà có người đã gọi là ‘hố rác tư tưởng của nhân loại’!

Bài này định có nhan đề là ‘Triết học Việt Nam có hình ô-van’ (phát biểu của một cụ già, sẽ kể ngay bên dưới) mà tôi định viết từ chiều nay (9/3), nhưng không phải lúc nào cũng có hứng viết - tôi kiểm tra lại thì cảm hứng viết chỉ có 50-50, hơn nữa, do ảnh hưởng ‘nhật thực’ ở Sài Gòn ^(*) nên ánh sáng có kém đi chăng!, mà mắt tôi lại bị mỏi...
Trước đó, cụ thể là mấy ngày hôm nay, tôi mãi suy nghĩ làm sao nối hai chiếc cầu ‘số một’ và ‘số hai’ dưới đây, nhưng quả thật là một nhiệm vụ vĩ mô và quá nặng nề… Và nghĩ đến những chú lừa, khuya, tôi thức dậy và viết…

*

Cách đây khoảng 4 ngày, có một cụ già kể rằng:
Ở bên Ấn Độ, bất kể giàu nghèo, cứ 10 nhà thì đến 9 nhà có phòng riêng để ‘thiền’, vì dân tộc Ấn Độ nghĩ rằng mặc dầu họ ủng hộ việc làm giàu, vì có làm giàu thì đất nước mới phát triển, và do đó người nghèo được hưởng lợi, tuy nhiên, ‘làm giàu’ hay nói rộng hơn là các thỏa mãn về vật chất (nhà cao cửa rộng, tiện nghi sinh hoạt/đời sống, học vị, quyền lực…) chỉ là thứ hai, còn ‘sự bình an’ trong tâm hồn mới là số một.

Với dân số gần 1,3 tỉ người (và sẽ vượt TQ vào năm 2022!), Ấn Độ là một dân tộc có ‘uy tín’ trên thế giới: họ đã sản sinh ra nhiều triết gia, giáo chủ (Phật), đại văn hào/thi hào, đạt được nhiều giải Nobel, ‘thiền’ của họ đã trải rộng ra khắp thế giới, và đóng góp cho nhân loại nhiều kỳ quan thế giới (đền Taj Mahal, vườn Lâm Tỳ Ni…), nhiều công trình văn học/nghệ thuật (kinh Vệ đà, kinh Phật, ‘nàng Sita’ ^(*), thơ Tagore…), và nhiều thành tựu khoa học kỹ thuật như cuộc cách mạng xanh 1967-1968, tự sản xuất ra vệ tinh nhân tạo, tàu ngầm hạt nhân...
Không chỉ Ấn Độ, mà có nhiều dân tộc tiến bộ trên thế giới đã chọn ‘tinh thần’ là yếu tố số một, điều này nói lên rằng một dân tộc nào đó mà chọn ‘vật chất’ là số một thì quyết không phải là một dân tộc tiến bộ!

*

Ngày sau, lại có ba cụ già nữa, không biết là ‘tam tiên’ hay ‘tam yêu’ (yêu tinh) đang ngồi đánh cờ tướng trên một đỉnh núi cao chót vót…

Một cụ nói:
-Triết học phương Tây là cái đường thẳng, triết học phương Đông là cái vòng tròn, còn triết học Việt Nam là cái hình ô-van ^(*).
Cụ thứ nhất giải thích thêm:
-‘Đường thẳng’ là dù nó có gấp khúc đi chăng nữa thì vẫn thẳng, ‘hình tròn’ là tròn trịa, tròn xoắn ốc, còn ‘hình ô-van’ (oval) là chả ra cái hình thù gì, thẳng chả ra thẳng, tròn chả ra tròn, elip chả ra elip, mà méo mó, dị dạng, cong queo…, trông giống như cái ‘con nhộng’ hay giống… cái mai rùa!
Về cái ‘hình ô-van’, cụ thứ hai giải thích một cách dân gian hơn là khi người ta nói ‘cái niền xe bị ô-van’ tức là nó không còn xài được, mà phải đi ‘canh niền’, hay có thể hình dung nó là một thứ kết hợp của các loại rau tập tàng, hay dễ tưởng tượng hơn thì nói nó giống như cái lẫu thập cẩm, càng giống cái lẫu mắm!
Cụ thứ ba nói có vẻ… Tây hơn:
-Ở các nước phát triển, vì vật chất đã (tương đối) đầy đủ rồi, nên người ta không quan tâm lắm đến câu hỏi ‘làm gì?’ ^(*), mà quan trọng là ‘để làm gì?’… Vì xứ nào đó còn nghèo, nên cứ loay hoay mãi với câu hỏi ‘làm gì?’ (vật chất), nên cứ suy nghĩ xà quần cả… ngàn năm, mà chả thấy có tư tưởng gì lớn, lúc Đông, lúc Tây, Ấn chả ra Ấn, Tàu chả ra Tàu, Israel chả ra Israsel, Đức chả ra Đức, Nga chả ra Nga, Mỹ chả ra Mỹ…
Với việc chọn ‘tinh thần là số một’, nên, nếu không nhầm, dân tộc Ấn Độ đã loại bỏ được già nửa nỗi khổ!, và với việc đặt câu hỏi ‘để làm gì?’ mà các nước phát triển đã loại bỏ được đa phần nổi khổ - nhất là từ việc bị áp bức bóc lột!... Và người ta đã từng nói oang oang rằng ‘hễ nơi nào có áp bức bóc lột thì nơi đó có đấu tranh’, nhưng sau đó người ta lại có cái triết-lý-hình-ô-van rằng quy luật này là đúng ở mọi nước, chỉ trừ ở xứ X, hay là xứ này có nhiều người giàu nứt vách, nhưng lại hoàn toàn không có áp bức bóc lột gì cả!...
Rồi cụ niệm liên tục, hết ‘Nam mô a di đà phật’ đến ‘A men’!

*

Tôi cũng không biết các cụ có phải là… yêu quái hay không, mà gọi triết học VN có hình con nhộng, hình cái mai rùa, thậm chí là cái lẫu mắm!

Và chiều nay trên đường về, tôi cứ mãi suy nghĩ về vụ này. May thay, về nhà, tôi đọc được một câu chuyện có thật sau đây:
...Nị giảm ga, bật đèn xi-nhan băng qua đường, bỗng nhiên có một đám thanh niên nẹt ga gầm rú chạy rượt đuổi nhau; và không kịp nữa, tông thật mạnh vào đuôi xe, đẩy Nị lảo đảo, và một cái ‘rầm’ ầm lên chát chúa như trời giáng, Nị đã văng vào bờ lề, lăn lóc chiếc xe quay vòng vòng rồi ngã theo cái trớn va thật mạnh, hồn vía Nị bay mất, tay chân run bẩy bẩy không thể nào cử động; trong cơn hoảng loạn Nị kêu (cứu em Hùng ơi); trong yếu ớt, máu ướt đầy người, Nị bất tỉnh giữa đường vắng…' (blog Gia Tuệ).
Tôi cũng không biết là xứ X nào đó có triết học gì đó không, có triết gia không, ‘hình như… có’, vì nếu nói ‘không’ thì sẽ bị ném đá, nhưng dường như, không cần phải dẫn chứng quá nhiều các vụ việc ở các ‘lễ hội’, hay phải dùng từ nghe hơi bị nặng nề là ‘bầy đàn’…,  bạn Gia Tuệ đã cung cấp cho tôi một hệ quả của cái được gọi là… ‘có’ đó, là:
-‘Bỗng nhiên có một đám thanh niên nẹt ga gầm rú chạy rượt đuổi nhau, tông thật mạnh vào đuôi xe…, Nị bất tỉnh giữa đường vắng’,
mà đã có lần tôi viết đại khái là:
-Ta bị xe tông, không phải là vì ta không tỉnh, mà là vì những người điên.
Tại sao thời này lại có lắm người… điên thế!

*

Ngày 7/3/2016, cụ Nguyễn Lân Dũng có một bài đáng… chú ý sau đây:

Một người có tên Caprina Harris ngày 15/2 đã đăng tải trên tài khoản Facebook cá nhân video một bé gái khóc nức nở khi biết Tổng thống Mỹ Barack Obama sắp hết nhiệm kỳ. Video đã ghi nhận khoảng 2,5 triệu lượt xem, với hơn 11.000 bình luận. Trong đoạn video, Harris dỗ dành cô bé: ‘Ông ấy chỉ được giữ 2 nhiệm kỳ, nhiệm kỳ của ông ấy sắp hết rồi. Nhưng không sao, chúng ta sẽ bỏ phiếu chọn một vị tổng thống khác’. Tuy nhiên, cô cháu gái vẫn tỏ ra ‘bướng bỉnh’ và nói rằng: ‘Không đâu. Cháu không muốn một vị tổng thống khác’. Cô chỉ chịu nín khi được dỗ dành rằng cô sẽ được viết một lá thư cho Tổng thống và gọi điện cho mẹ. Được biết, bé gái này cùng ngày sinh 4/8 với Tổng thống Obama.
Điều ngạc nhiên là không cần đến dịch vụ bưu điện, video của Harris ngay lập tức đã nhận được phản hồi từ chính Tổng thống Obama vào chiều thứ Bảy vừa qua. Bình luận về video này, ông Obama viết: ‘Caprina, hãy bảo cô bé lau nước mắt đi bởi tôi sẽ không đi đâu cả. Khi tôi rời Nhà Trắng, tôi sẽ vẫn là một công dân giống như cô bé… Và tôi cũng đang chờ đợi lá thư từ cô bé, chúng tôi sẽ có thể luôn tổ chức sinh nhật cùng nhau’.
Ngay sau khi xuất hiện, bình luận này của ông Obama đã nhận được hơn 1.000 lượt ‘Thích’ và 100 bình luận.
Ông Obama sẽ chính thức kết thúc nhiệm kỳ Tổng thống thứ 2 vào ngày 20/1/2017. Mới đây, khi trả lời phỏng vấn hãng tin CBS News, ông nói, ngay cả khi được phép, ông cũng sẽ không tranh cử tổng thống Mỹ lần 3 bởi ông muốn dành thời gian còn lại cho gia đình và bởi đến lúc Nhà Trắng cần những gương mặt mới, những ý tưởng mới. Hiện tại, ông không chia sẻ nhiều về dự định sau khi ông rời Nhà Trắng. Trong một bài bình luận mới đây đăng tải trên hãng tin AP, ông Obama được cho là có thể làm những công việc yêu thích như thẩm phán, dạy học hay viết sách sau khi rời nhiệm sở. (blog Nguyễn Lân Dũng)

…Là một ‘Nguyễn Văn Tầm Thường’, nên tôi không biết… dân chủ là gì, nhưng nếu không nhầm thì đây là dân chủ!

*

Và cuối cùng…

Có một cụ cứ lầm bầm
hết ‘ngũ uẩn’ đến ‘lục căn’,
hết ‘thuyết bất đắc’ đến ‘như thị’,
hết ‘chánh niệm’ đến ‘thiện tri thức’,
hết ‘ý niệm tuyệt đối’ đến ‘bất khả tri’,
hết ‘thiền’ đến 'phật, chúa, thượng đế, ala...',
hết Khổng Tử đến Montessori ^(*),
hết Lão Tử, Trang Tử đến đến Dalai Lama, Krishnamurti,
hết Lý Bạch, Đỗ Phủ đến Tagore, Khalil Gibran,
hết Nietzsche đến Kant,
hết Marx đến Lenin…,
cái gì cũng chả tha,
mà nghe nhiều từ Hán-Việt: chán quá!,
nói chung là hết các ông Tàu đến những ông Tây,
ít khi thấy mấy ông Việt Nam sáng tạo ra cái khái niệm gì,
làm dân rối như tơ vò!
*
Bao nhiêu người hiểu rõ về hai từ ‘tự do’ hay ‘dân chủ’?
Cả ngàn năm nay, ta đã sáng tạo ra vô số trí tuệ kiểu ‘rằn ri'?,
kiểu ‘giậu đổ bìm leo’ ^(*) hay 'ném đá'…?
Tiến sĩ: người... điên hay học giả?
Nói xà quần hoài, có ích lợi gì cho dân?
Thiết nghĩ, chúng tôi có thể là... ‘cu đen’,
nhưng không hẳn là ‘dân ngu’?
Và ai đã lừa ai?
*
Nghe tiếng ‘tắc kè, tắc kè…’ vang hàng chuỗi,
rồi thấy hai chú sóc chạy lao xao...

Nhiều khi tôi tự hỏi.

(HẾT)

---------

Chú dẫn:
1-Ấn Độ là một dân tộc có ‘uy tín’ trên thế giới: ‘Nền kinh tế Ấn Độ lớn thứ 11 thế giới xét theo GDP danh nghĩa và lớn thứ ba thế giới xét theo sức mua tương đương - PPP’ (wikipedia), Ấn Độ được xếp vào bộ ba thứ hai về tiềm lực quân sự cùng Bắc Triều Tiên và Israel (bộ ba thứ nhất gồm Mỹ - Trung Quốc - Nga)… (baodatviet.vn)
2-Giậu đổ bìm leo: Ý cụ nói là, thường trong chính trị, khi thấy ông X nào đó thất thế thì xúm nhau mà xà xẻo!
3-Hình ô-van (oval): Là đường cong khép kín được tạo bởi bốn cung tròn từng đôi một đối xứng, nó có hai trục đối xứng vuông góc với nhau gọi là trục dài và trục ngắn của ô-van. (voer.edu.vn)
4-‘Làm gì?’ (cụ giải thích thêm): Lenin có tác phẩm ‘Làm gì?’, viết tháng 5/1901, nhưng là nói về… vấn đề cán bộ (!).
5-Montessori: ‘Phương pháp giáo dục Montessori’ là một phương pháp sư phạm giáo dục trẻ em dựa trên nghiên cứu và kinh nghiệm của bác sĩ và nhà giáo dục Ý Maria Montessori (1870-1952)… Phương pháp Montessori chấp nhận sự duy nhất của mỗi trẻ và cho phép trẻ phát triển tuỳ theo những khả năng riêng của mình và thời gian riêng của mình. (wikipedia)
6-Nàng Sita: ‘Sử thi Ramayana’ được cho là sáng tác bởi Valmiki và được viết bằng văn vần vào khoảng thế kỷ thứ 3-4 TCN… Chủ đề của tác phẩm là câu chuyện tình duyên giữa hoàng tử Rama và người vợ chung thủy - ‘nàng Sita’… Quỷ vương Ravana lập mưu cướp nàng Sita đem về làm vợ. Hắn dụ dỗ và ép buộc nàng nhưng nàng đã kịch liệt chống cự. Mất Sita, Rama đau buồn khôn xiết. Chàng quyết tâm cứu bằng được vợ trở về. Trên đường đi, Rama gặp và giúp đỡ vua khỉ Xugriva, sau đó chàng được tướng khỉ Hanuman cùng đoàn quân khỉ giúp. Cuối cùng Rama cũng c­ứu được Sita…’ (wikipedia). ‘Nàng Sita’ đã được đưa vào ‘Bước nhảy hoàn vũ’ ở Việt Nam tối Chủ nhật vừa rồi, ngày 6/3/2016, với vũ điệu uốn éo tuyệt với của MLee...
7-Xem ‘nhật thực’ tại Sài Gòn: ‘Theo NASA, vào sáng 9/3/2016, một khu vực rộng lớn tại châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm phần lớn Đông Nam Á và Úc, sẽ quan sát được nhật thực một phần. Còn nhật thực toàn phần sẽ chỉ quan sát được tại các khu vực nằm trong một dải hẹp (bề rộng thay đổi từ 94 km tới 155,1 km) bắt đầu từ Ấn Độ Dương (phía tây đảo Sumatra, Indonesia), sau đó đi qua một số vùng trên lãnh thổ của Indonesia rồi tiếp tục vượt ra ngoài Thái Bình Dương, kết thúc ở khu vực phía bắc Thái Bình Dương (phía bắc đảo Hawaii, Mỹ)… Nhật thực cực đại xảy ra lúc 8h57' sáng ngày 9/3, tại VN.' (thanhnien.vn)