755. Những con khủng long thời tiền sử! (Xã hội ‘lễ hội’ - Phần 2)

Cô đơn ngước mắt, trời đêm lạnh
Kiếm chút ngọt ngào, trong bóng đêm
Dáng em phảng phất mờ sương khói
Nhưng bỗng thấy lòng... cơn sóng lên

---------

PHẦN II: Những con khủng long thời tiền sử!

3 (tiếp theo entry trước)

-‘Khổng Tử, Lão Tử, Trang Tử là 3 con khủng long thời tiền sử’ (!)

-Ủa, sao anh nói vậy?

Tôi ngắm nhìn anh ta. Trông anh trạc độ 60 tuổi, khá vạm vỡ, khá đẹp trai…, mà nhìn cách ăn mặc, tôi đoán anh đã từng là lính… Ngồi kế bên anh là 2 phụ nữ, nói chung là có 3 người, trong đó có một nam là sĩ quan (anh ta), hai nữ, một giám đốc, và một nhà đa hệ (trồng cà phê, tiêu, điều, rau, chăn nuôi, buôn bán…).

Anh vừa lấy phít pha một ấm trà Bắc, vừa thủng thẳng nói:

-Tôi nói họ là ‘ba con khủng long thời tiền sử’ là tôn trọng lắm rồi (!)… Thì 3 cái ông ‘Tử’ đó có ăn nhậu gì với đời sống của chúng tôi đâu! Còn Rát Riếc, Nít Niếc, Mác Miếc… (ý nói Socrat, Nietzsche, Marx) cũng vậy... ‘Bán anh em xa, mua láng giềng gần’ (ý nói những người sinh sống quanh rẫy), mấy cái ông thời ‘cổ đại’ hay ‘viện bảo tàng’ đó thì quá xa xôi, viễn vông, chúng tôi không cần ‘nam mô’, mà cần phải sống.

Anh nhấn mạnh chữ ‘sống’ và tôi hiểu ý anh…

*

Ti-vi đang mở kênh VTV1 - Chương trình thời sự buổi tối…

Chị đa hệ kể:

-Ối giời ơi, hôm trước có một cái thằng điên, nó trèo lên chiếc xe tăng (ở một cái tượng đài) và múa may tùm lum, ở bên dưới có 10 ông công an, còn dân xúm lại xem đen như kiến…

-Cái thằng điên đó thì bắt cái một, có gì đâu! (anh sĩ quan chen vào)

-Ui, thì được liền chứ có gì đâu, nhưng người ta sợ nhỡ nó té xuống… chết, thì mang tiếng.

Anh sĩ quan kể:

-Cũng vậy, hôm trước có cái tử thi gì đó ở tỉnh Hải Dương ^(*), người ta xúm lại xem đông như kiến…

Đấy, trên ti-vi đang chiếu cảnh công an dắt thằng giết 6 mạng người ^(*) ra để chuẩn bị đưa đi xét xử, người ta xúm quanh xem đầy đấy!... Chỗ nào có xử án mà dân lại không xúm xem đông như kiến!

-Thằng đó thì chắc chắn là phải xử tử hình (cô giám đốc xen vào).

Cô giám đốc kể:

-Hôm trước có một ông X bỗng ngửa mặt nhìn lên mấy dãy nhà cao tầng, rồi người khác cũng nhìn lên, rồi người khác, người khác nữa, rồi cả ngàn người đều ngước mắt nhìn lên, đoàn người kéo dài cả... cây số, cuối cùng, họ cùng nhau hỏi: ‘có cái gì mà nhìn lên trên kia thế!, chết người à!’, ‘à, không’, cô nói tiếp:

-Ông X ngửa mặt lên trời vì ổng bị chảy máu cam’. (ha..ha..ha…)

…Cô còn kể thêm chuyện cô hàng xóm nói: ‘Cái số em không biết làm sao ấy!, không biết kiếp trước em là ai, làm cái gì, mà kiếp này phải trả nợ nhiều đến thế, hết chồng/con hành hạ, đến ốm đau bệnh tật triền miên, nợ tiền nợ bạc không kịp trả…'. Dĩ nhiên là cô này theo đạo Phật, còn mấy người theo đạo Thiên Chúa ở đây nghe vậy thì thở nhẹ đi, vì họ chả có khái niệm về ‘kiếp trước’ là cái con… khỉ gì!

*

Vâng, tôi ghi nhận: 'họ xúm lại xem đen như kiến’, ‘người ta xúm lại xem đông như kiến’, ‘người ta xúm quanh xem đầy đấy’, ‘chỗ nào có (chuyện) mà dân lại không xúm xem đông như kiến’, ‘cả ngàn người đều ngước mắt nhìn lên’…

…Khi tôi đang liên tưởng đến ‘con khỉ’ Tôn Ngộ Không, thì anh sĩ quan nhận xét:

-Những cái này được gọi là hội chứng…

-‘Bầy đàn!’, tôi bổ sung, nhưng anh nói:

-‘Hội chứng đám đông’.

Chắc là anh biết cụm từ này qua ti-vi hay báo chí, còn tôi ghi nhận từ ‘bầy đàn’ này từ phát biểu của nhà nghiên cứu xã hội Huỳnh Văn Sơn: ‘Tôi cho rằng điều này thể hiện tâm lý bị cuốn theo, hành vi mang tính 'bầy đàn' của một số cá nhân, nhóm… Đây cũng là biểu hiện của sự mất cân bằng về giao tiếp xã hội, thể hiện cái tôi cá nhân theo chiều hướng tiêu cực.’ (vtc.vn), còn một người Nhật là Ryosuke Fujii nói - không khác mấy về bản chất: ‘Người Việt Nam như thế là bình thường’ (baodatviet.vn), tôi cảm thấy hơi bị… ‘móc’!

*

Trên đường về, là một quan sát viên, tôi biết là người dân thường kể nhiều câu chuyện rất thực, và sống rất thực tế. Họ là một quần thể kết hợp bởi nhiều loại hình tâm linh khác nhau, nhưng lại đan trộn lẫn nhau bởi nhiều khái niệm: ‘kiếp’, ‘duyên’, ‘nghiệp’, ‘ông trời’, ‘đức tin’…, và tôi thấy:

-Khổng-Lão-Trang… không có xi-nhê gì đến đời sống thực ở đây.

Tôi sực nhớ lại câu hỏi đành hanh của cậu sinh viên ‘Tại sao thầy ăn cá nhỏ mà không ăn cá to?’ (entry trước), nếu lý luận cả… ngày thì anh ta sẽ dựa thế Vạn thế sư biểu Khổng Tử: Ông ta đúng tới ‘vạn thế’ lận, mà nay ta mới sống có mấy ‘thế’ à!, nhưng tôi biết là anh sĩ quan sẽ nói ‘Chúng tôi thích ăn bánh mì nóng giòn cơ, chứ mấy ổ bánh mì nguội cách đây 2500 năm, nay đã chai như… đá, có khi lại 'pha' chất độc hại nữa, chúng tôi nuốt không trôi đâu!

...Và rất buồn cười khi họ cười cái hội chứng ‘đám đông’ hay ‘bầy đàn’ của những ‘con kiến’ hay ‘con khỉ’ khác: họ cứ làm như là họ không mắc cái bệnh này! Ha..ha..ha…

4

-‘Người có lý trí thì hay nghi ngờ và ít khẳng định, kẻ ngu dốt thì hay a dua (bầy đàn), VN mềnh là bình thường là phải thui anh!!!’ (Sáu Miệt Vườn)

Đã trả lời lời bình cho bạn Sáu ‘À, mình lần lượt kể những câu chuyện dân gian, vẫn còn thiếu các câu chuyện: 90 triệu dân đều là... giám đốc, cấp ủy, 'hoa tam giác mạch' (Hà Giang)..., và 'không hy vọng' - cũng là kết luận của bài viết. Mình đang chờ cơ hội để có thêm kiểm nghiệm!’, nhưng chắc là tôi không thể viết dài, đại khái các câu chuyện như sau:

*

Tôi có đến dự một cái ‘lễ hội’ gặp mặt các ‘đồng chí’ cơ quan cũ sau 25 năm ly tán, chủ yếu là để thành lập một cái ‘Hội Cựu CBCNV’ (tương tự như ‘Hội Cựu sinh viên’, ‘Hội đồng hương’…, điều này đúng với một trong những tiêu chí của ILO). Trong lễ hội này, tôi thấy người đọc ‘báo cáo chính trị’ là một người trong ‘cấp ủy’ (mới bầu, sau này), còn nhân vật ‘chỉ đạo’ là một lãnh đạo khá thành công trên chính trường (đã về hưu)…

Tóm lại, sau 25 năm, mặc dù nhiều người đã ra đi, và hầu hết những người ngồi bên dưới đều đã từng hay đang là ‘giám đốc’ công ty (theo một nghĩa nào đó, với quy mô lớn hay nhỏ, tư nhân, nhà nước, hay nước ngoài) - mà có thể nói là cùng đẳng cấp với tổ chức cũ, nhưng một cuộc họp để thành lập cái Hội ‘cựu’ cán bộ này thì ‘cấp ủy’ vẫn chủ trì, và từ ‘đồng chí’ được sử dụng rất phổ biến ở đây…

Tôi hiểu đó gần như là một tập quán, một truyền thống nào đó của xã hội Việt thời nay, mà không thể nào khác!

*

Tại sao ở trên, tôi lại nhắc đến từ ‘giám đốc’…

Trong một cơ quan nọ, người ta thử thống kê ‘ai là giám đốc?’, thì có ‘đang giám đốc’, ‘nguyên giám đốc’ (cựu giám đốc), ‘sắp giám đốc’, ‘suýt giám đốc’ và ‘sẽ giám đốc'…, chỉ trừ anh lái xe (nhưng chưa chắc!). Như vậy thì có đến… 99% là ‘giám đốc’ theo nhiều nghĩa. Giải thích thêm, ‘sẽ giám đốc’ là một vài nhân viên nào đó xin nghỉ, rồi bất ngờ thành lập một công ty (cạnh tranh) khác, và chuyện này là một thực tế.

Buồn cười nhất là câu chuyện ‘suýt giám đốc’… Số là có ông A - trong một cuộc họp ‘cấp ủy’ gì đó - không được bầu làm giám đốc, vì không có khả năng chuyên môn, và vì tính lù đù… Sau cuộc họp, một ông nói ‘cậu này tính lù đù thì cho nó làm bí thư’! Ha..ha..ha…

*

Chuyện hỗn loạn ‘Hoa tam giác mạch’ ở Hà Giang tôi sẽ viết ở Phần sau…

Để bước sang chương mới, tôi phải tạm kết luận cái gì nhỉ? À, đó là:

-Khổng Tử, Lão Tử, Trang Tử, Rát-Riếc, Nít-Niếc, Mác-Miếc…, có thể nói là, không có hiện diện trong các ‘lễ-hội-thời-@’ này.

Xem tiếp Phần III…

---------

 Chú dẫn:
*Những hình minh họa cho bài này là tôi lấy ở blog Trần Dương, http://tranduong560.blogtiengviet.net/2015/10/26/nh_ng_hinh_nh_k_qu_c_ch_co_vi_t_nam, với lời bình ‘Ồ, những minh họa tuyệt vời cho một cái xã hội trên cả... tuyệt vời!’.

-ILO, viết tắt của International Labour Organization = Tổ chức Lao động Quốc tế.

-Thằng giết 6 mạng người: Theo Viện KSND Bình Phước, 3 bị can Nguyễn Hải Dương, Vũ Văn Tiến và Trần Đình Thoại đều bị truy tố về cùng 2 tội danh: giết người và cướp tài sản. Viện KSND Bình Phước cho biết cơ quan này đã truy tố Dương và Tiến ở khung hình phạt cao nhất là tử hình, cùng ở hai tội danh nêu trên... (thanhnien.com.vn)
-Tìm thấy tử thi ở Hải Dương: vào khoảng 11h30’ cùng ngày (8/1/2015) trong lúc tuần tra trên sông Văn Úc, đoạn qua xã Thanh Bính (Thanh Hà), Trạm Kênh Đồng thuộc Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy, Công an tỉnh Hải Dương phát hiện một bao tải trôi trên sông. Sau khi vớt và kiểm tra, phát hiện trong bao tải chứa một xác chết bé trai khoảng gần 3 tuổi… (tienphong.vn)