743. 'Triết gia là những thằng... điên'!

Nói với một cụ già bên bờ sông…

Số là tôi định viết tiếp bài ‘Chí Phèo thời nay’ (viết hoài về đề tài này chán quá!), nhưng mới đây lại vô tình lại đọc được một cuốn ‘Lịch sử triết học’ (của Dagobert D. Runes, NXB Văn hóa Thông tin, 2009), tôi mới chợt phát hiện ra ‘Triết gia là những thằng... điên!’, hehe… Và đây là câu mà tôi có nói với một cụ già bên bờ sông, thiệt, nếu các bạn không tin thì hãy hỏi cụ ấy nhé!

Khoảng năm 1983, tôi có đọc cuốn ‘Lịch sử triết học’ của Nguyễn Đăng Thục (chán quá!, vì ông viết khá rời rạc và không sâu). Năm 1984, do làm Luận văn tốt nghiệp mà tôi có đọc một cuốn sách của Phạm Công Thiện viết ‘tóm tắt tư tưởng của 18 triết gia’ (tôi không nhớ tên sách, và nay cũng không thấy trong danh mục sách của ông!), ngoài ra, với ‘Hố thẳm tư tưởng’ hay ‘Ý thức mới trong văn nghệ và triết học’…, thiết nghĩ tư liệu do ông xử lý là khá đáng tin cậy, trừ những câu/từ rất ‘chảnh’ và ‘nổ’ của ông (như ‘Socrat, đó là một tên ngu dại nhất mà ta đã gặp trong đời sống tâm linh của ta’), mà ông hay không ít người biện hộ đó là ngôn ngữ ‘thiền’!...

Cũng vào năm 1984, tôi có đọc được cuốn ‘Từ điển triết học’ của Liên-Xô (NXB Sự Thật!), thấy có đến 70% là xuất thân từ Liên Xô!... Nó cũng giống như việc trước 1975, NXB Tam Kỳ có xuất bản cuốn ‘Từ điển danh nhân thế giới’, trong đó tự tiện đưa một số người Việt khá nổi tiếng trong nước vào hàng ngũ danh nhân thế giới… Lúc đó tôi đã nghi ngờ…

Vâng, nay tình hình vẫn vậy trong cuốn ‘Một số gợi ý đề tài tiểu luận triết học’ (đào tạo cao học) của TS Vũ Ngọc Lanh; cụ thể hơn là trong mấy năm gần đây, TQ có tài liệu về ‘100 thiên tài quân sự trên thế giới’, thì có đến khoảng 80-90% là người TQ, chắc họ uống hết phần ‘bia’ rồi cho thế giới còn lại hưởng xái phần ‘bọt’, hay họ măm măm hết phần thịt rồi cho thế giới còn lại gặm phần ‘xí quách’!...

Triết tức là không triết…

Sau khi ra trường, vì lo thủ tục ở lại trường làm giảng viên triết mà không được, tôi mới lang thang phiêu bạt và có giảng… triết (không liên tục).

Nói chung là vì coi ‘triết tức là không triết’ (do khái niệm ‘lý luận tự có từ việc khái quát hóa từ thực tế’ của nhiều chuyên gia nước ngoài), nên tôi… đốt hết sách, và bẵng đi một thời gian khoảng 20 năm (1994-2014), hầu như tôi không đọc sách nữa, cũng có nghĩa là không đọc sách ‘triết’ nữa.

Chỉ từ năm ngoái, vì vụ ‘chơi blog’, rồi vụ ‘chủ nghĩa hậu hiện đại’ hay ‘tư duy lại tương lai’ gì đó, tôi mới bắt đầu xem lại triết Nietzsche, Krishnamurti, Camus…, đọc khá kỹ cuốn ‘Minh triết Đông Phương’ của Michael Jordan, cuốn ‘Chuyển pháp luân’ của Lý Hồng Chí, tài liệu về ‘Lão Tử’ của Lâm Ngữ Đường, hay một số bài viết có liên quan đến việc ‘phê phán triết học Trung Hoa cổ đại’ của một số học giả đương đại TQ…

Và đặc biệt là, mới đây, có một số Thạc sĩ (đang học cao học) ghé nhà hỏi tôi về ‘Triết học siêu nghiệm’ hay ‘Phê phán lý trí thuần túy’ của Immanuel Kant, tôi buộc phải xem sơ qua vài giáo trình triết để ‘chém gió’ với thanh niên, hihi…

Cái gì của mình cũng nhất!

Nhớ lại, năm 1981, có một ông thầy đi học triết ở Liên Xô về (tóc bạc, dạy ở ĐH Tổng hợp TP HCM)…, đại khái là khi phủ định về triết lý Phật giáo, ông hùng hồn dẫn chứng ‘Phật có kiếp trước là một con voi, chui ra từ hông của Hoàng hậu, chuyện tầm bậy!’, rồi ông cười hề..hề..hề… có vẻ thỏa mãn lắm! Tình hình cũng tương tự cho triết lý Thiên Chúa giáo!, ha..ha..ha…

...Nhớ lại cách đây 2 năm, sau 30 năm xa cách, khi tôi gặp lại một người bạn (nhỏ hơn tôi gần 10 tuổi, tôi học trễ vì đi TNXP), thì bạn ấy liền tiến lại bắt tay tôi và nói: ‘Triết của anh xưa rồi, triết của em giờ này hơn anh xa’ (!), nghe anh ta nói là tôi có… triết!, cũng lý thú đấy chứ, ha..ha..ha…

Cũng thời gian này, đọc cuốn ‘Minh triết Đông Phương’ của Michael Jordan, nếu tôi có thì giờ thì cũng có thể liệt kê ra vài trăm triết gia vĩ đại, và có rất nhiều vị có từ thời trước Phật (Kỳ Na giáo), mà tôi (hay nhiều người) chả biết họ là các ông nào cả!, ha..ha..ha…

Năm ngoái, tôi có một ông bạn nói liên tiếp 3 ngày về Chúa, trong đó có câu: ‘Tôi đã chinh phục được một số đại đức cao tăng bỏ đạo Phật theo về với đạo Chúa rồi’ (!), ha..ha..ha…

Cũng năm ngoái, 'nhà triết học số một châu Á’ có ghé thăm nhà tôi, anh ta lảm nhảm gì đó về Socrat, Platon, Aristote với ‘Tam đoạn luận’ gì đó…, rồi kết luận rằng ‘Phương Đông không có triết học’ (!), thậm chí anh còn nói ‘Phương Đông không có (nền) văn hóa’ (!), ha.. ha..ha…

Còn năm nay, cụ (nói trên) lúc nào cũng nói với tôi - có vẻ thừa nhận đời là hư ảo, con người nhìn đời thông qua ngũ uẩn ^(*), con người chỉ quanh quẩn trước chân lý chứ không bao giờ tiếp cận được chân lý, mọi chúng sinh đều bình đẳng…, và kết luận rằng trên đời này ‘chỉ có Phật là đúng nhất’, ha..ha..ha…

Rồi đang đọc cuốn ‘Lịch sử triết học’ (nói trên), thấy có tóm tắt đến cả 1000 triết gia (có nhiều vị lạ hoắc từ thời ‘Cựu ước’ (Do Thái giáo), thời Chúa và thời Mohammed), mà ông này thì phê phán ông nọ, nói chung là ông nào cũng tự cho triết của mình là ‘đúng’, là ‘nhất’, ha..ha..ha…

Ngoài ra, ông Bùi Giáng cho Đỗ Long Vân là nhất! (xem dưới); ông Phạm Công Thiện cho Henry Miller hay Hölderlin là nhất! (xem dưới); ông Dagobert D. Runes (trong cuốn ‘Lịch sử triết học’ nói trên) lại cho rằng xưa nay có ‘tam-vĩ-đại’ là Quân vương Salomon, Socrat và Spinoza ^(*), một ông thầy đang dạy cao học (ở SG) có nói là xưa nay có ‘tứ-vĩ-đại’ là Socrat, Platon, Aristote và Kant, trong đó Kant là vĩ đại nhất (!), một ông thầy khác (TS Vũ Ngọc Lanh, ‘Một số gợi ý đề tài tiểu luận triết học’) cũng có nhắc đến cả trăm triết gia nhưng lại cho rằng ‘Tư tưởng của VN’ là… nhất, ha..ha..ha…

Ông nói gà, bà nói vịt...

Tóm lại, ông thì nói gà, bà thì nói vịt:

-người thì cho TQ là có rất nhiều triết gia, kẻ thì cho là TQ không có nhà tư tưởng mà chỉ có nhà mưu lược (vd: Khổng Minh) ^(*);

-người thì cho là ‘vạn thế sư biểu’, kẻ thì cho là ‘chó nhà tang’ (vd: Khổng Tử) ^(*);

-người thì cho là ‘vĩ nhân’, kẻ thì cho là ‘bạo chúa’ (vd: Tần Thủy Hoàng);

-người thì cho là vua yoga, kẻ thì ‘dè bỉu’ nó (vd: Raja Yoga, một trong 12 phái Thiền của Ấn Độ);

-người thì cho ‘vị thánh duy nhất xứng đáng để Thiên Chúa mặc khải’ ^(*), kẻ thì chỉ nhắc đến ông khi nói về Kinh Koran (vd: Mohammed);

-người thì cho là VN có triết gia, kẻ thì cho là VN chỉ có lẻ tẻ vài nhà tư tưởng mà thôi (vd: Nguyễn Bỉnh Khiêm);

-người thì cho là ‘anh hùng’ (hay tráng sĩ), kẻ thì cho là ‘tội phạm hình sự’ (vd: Võ Tòng) hay là ‘ngu trung’ (vd: Kinh Kha);

-người thì cho là ‘nhà sáng lập ra thuyết hiện sinh’, kẻ thì cho là 'ca ngợi phát-xít' (vd: Heidegger);

-người thì cho là ‘có bản chất lương thiện’, kẻ thì cho là ‘du côn’ (vd: Chí Phèo) hay là dùng ‘phép thắng lợi tinh thần’ (vd: AQ);

-người thì cho là ‘tiến bộ’ (góp phần soi rọi lịch sử), kẻ thì cho là ‘phản bội’ (vd: 'Trần Đĩnh');

-người thì thông cảm với dân Mỹ, kẻ thì cho là đáng đời (vd: vụ 11/9, TQ);

-người thì cho là ‘hữu nghị’, kẻ thì cho là 'bành trướng, xâm lược' (vd: TQ);

-người thì cho là 'có mới tin', kẻ thì cho là 'tin mới có';

-người thì cho là 'sống cô đơn thì mới sáng tạo', kẻ thì cho 'tụ tập bầy đàn mới là sống'; 

v..v…

Rồi đọc lại cuốn ‘Một số gợi ý đề tài tiểu luận triết học’ nói trên, tôi chộp được một câu (trang cuối):

-‘…Lịch sử tư tưởng triết học Việt Nam đã chuyển sang một thời kỳ phát triển mới, hiện đại.’

Bỗng nhớ lại tối hôm qua (1/10/2015), chúng tôi có xem Chương trình ‘Không giới hạn - Sasuke Việt Nam’, có 10 thí sinh dự thi mà chỉ có một người ở Gia Lai vượt qua vòng 2 ('thang cá hồi'), mà một số người xem nói là ‘Nhật Bản, Hàn Quốc… nó vượt qua cái trò thử thách ghê gớm này như chơi à!’, tôi mới hỏi ‘Vậy VN đấu với Nhật Bản, Hàn Quốc… thì có ai thắng không?’, một thanh niên trả lời ‘Làm sao mà thắng được, họ đã đi trước mình mấy chục năm rồi!’; hay ví dụ như bóng đá: ‘VN trước thềm tham dự vòng loại World Cup đội tuyển của chúng ta xếp 152 thế giới, xếp 25 châu Á và vẫn đứng thứ 3 Đông Nam Á (us.24h.com.vn)…: vâng, tôi hiểu đó là ‘đẳng cấp quốc tế’.

Tôi mới băn khoăn không biết chữ ‘hiện đại’ nói trên có phải là ‘đẳng cấp quốc tế’ không, hay là có ai đó tự phong!

*

Cuối cùng...
Có 1000 triết gia thì họ nói đến 1001 ‘phách’!, nói tệ hơn kiểu ‘người mù sờ voi’, hay nói kiểu win-win như người… Việt, nói hoài mà chả có ai nói… đúng cả!, lý do đơn giản là: ai đó - chỉ là kẻ phàm tục - nói ra, rồi chính người đó hay được ai đó cho đó là chân lý… vĩnh cửu!

…Rồi trên ti-vi (Chương trình ‘Gương mặt thân quen nhí’, tối 2/10/2015), có một anh chàng MC khoét 2 cái lỗ tai và đeo 2 chiếc bông tai… to tổ bố, một phụ nữ mới cười to lên và nói rằng: ‘nó là thằng bê-đê’ (!), tôi mới nói là:

-Người bình thường mà còn ‘mát’, huống gì là triết gia! 

Ha..ha..ha…

(HẾT)

---------

Chú dẫn:

1. 'Bá Dương' (1920-2008): học giả Đài Loan, tác giả cuốn ‘Người Trung Quốc xấu xí’.
2. Bùi Giáng nói về Đỗ Long Vân: ‘Điều cốt yếu, ông (Đỗ Long Vân) đã nói xong, và những dư vang vô số sẽ tỏa khắp mọi chốn. Và sẽ còn khiến người ta thể hội cái mạch thẳm trong những tác phẩm của những thiên tài xưa nay, bất luận là Đông Phương hay Tây Phương…’, xem thêm: http://nhagomlabang.blogspot.com/2012/08/232-khi-bui-giang-ien.html
3. ‘Chó nhà tang’: hay 'chó vô chủ', là 'từ dùng của Lưu Hiểu Ba' để ám chỉ Khổng Tử: ‘Nếu như nói rằng vận mệnh của Khổng Tử trong thời Xuân Thu, giống như một con chó nhà có tang… Do Nho giáo có lợi cho sự thống trị của giới cầm quyền, do nên địa vị của con chó giữ cửa cũng được tính là vững chắc, ngồi một mạch hơn 2000 năm. Được giới đọc sách tôn làm thần tượng, tung hô lên tận mây xanh, thậm chí làm bức tượng dát vàng trong tổ miếu hoàng gia. Đó cũng là lúc mà những trí thức và tư tưởng gia TQ khác rơi xuống địa ngục, biến thành nô tỳ của quyền lực’, xem thêm: https://www.facebook.com/notes/hôm-qua-làm-chó-không-nhà-hôm-nay-làm-chó-gác-cửa-cái-nhìn-đúng-về-cơn-sốt-khổng/10151246022725256
4. Lâm Ngữ Đường (1895-1976) là một nhà văn/học giả nổi tiếng của Đài Loan và thế giới (!), tác giả của bài viết ‘Triết học giảo hoạt’ (nói về Lão Tử).
5. 'Lưu Á Châu', sinh 1952, Tướng TQ: 'Hegel từng nói: "TQ không có triết học." Tôi cho rằng mấy nghìn năm nay TQ chưa sản sinh được nhà tư tưởng nào… Khổng Tử có thể coi là nhà tư tưởng chăng? Thế hệ chúng ta xem xét ông thế nào? Tác phẩm của ông bị xem xét ra sao? Tác phẩm của ông chưa từng cung cấp cho nội tâm người TQ một hệ thống giá trị có thể đối kháng quyền lực thế tục. Cái mà ông cung cấp là tất cả xoay xung quanh quyền lực... TQ không thể có nhà tư tưởng, chỉ có nhà mưu lược.', xem thêm: http://tuanvietnam.net/2010-08-15-niem-tin-va-dao-duc
6. Mohammed: là ‘vị thánh duy nhất xứng đáng để Thiên Chúa mặc khải’ (Lịch sử triết học, Dagobert D. Runes, NXB VHTT 2009, tr. 239)
7. Nguyễn Đăng Thục (1909-1999): học giả, tác giả bộ ‘Lịch sử triết học Đông phương’.
8. Ngũ uẩn: sắc, thọ, tưởng, hành và thức, tức là thân xác, cảm thụ của thân xác, ghi nhận cảm thụ đó, tiền đề/xuất phát của hành động và nhận thức được sự khác biệt’, nói nôm na là 5 giác quan (five senses): thị giác, thính giác, khứu giác, vị giác và xúc giác, xem thêm http://nhagomlabang.blogspot.com/2014/11/617-thuong-e-van-con-song.html
9. Phạm Công Thiện (1941-2011): ‘Hãy đốt hết. Chỉ chừa lại những quyển sách của Henry Miller’, hay, ‘Hölderlin là tiêu chuẩn để viết lại toàn thể lịch sử văn học Đức và toàn thể lịch sử văn học Tây phương…’, xem thêm: http://nhagomlabang.blogspot.com/2012/10/257-pham-cong-thien-anh-la-ai.html
10. Salomon, Socrat và Spinoza: xưa nay có ‘tam-vĩ-đại’ là Quân vương Salomon, Socrat và Spinoza (Lịch sử triết học, Dagobert D. Runes, NXB VHTT 2009, tr. 10)