382. Phương pháp tổ chức và lựa chọn phương án tối ưu.

Ông bà ta có câu :

'làm ăn không tính, ở lính suốt đời', 

'tư tưởng không thông, cái bình đông mang cũng không nỗi', 

người Anh có câu: 

'think big, start small' 

là, suy nghĩ một trăm, thực hiện một...

Bài viết này gồm có:

1. Lời tâm sự

2. Ôn lại chuyện cũ

3. Phương pháp tổ chức

4. Tại sao?

5. Một ví dụ bình thường

6. Lựa chọn phương án tối ưu

7. Kết luận

 

1. LỜI TÂM SỰ

Trước tiên, LB xin tâm sự vài điều. Nếu có người cho là LB nói moral (= đạo đức) thì hoàn toàn không phải, lý do: ta đã tốt chưa mà lên mặt đạo đức với người khác. Nếu có người cho LB là thầy thì LB chỉ cười thôi, lý do: hôm nay ta làm thầy thì hôm khác, người khác sẽ làm thầy ta (ví dụ học lái xe, vi tính…). Nếu có ông/bà X nào đó cho rằng y là cây đại thụ trong thế giới blog thì LB sẽ nói: ‘Thảo dân xin kính chào hoàng đế Khang Hi ạ’...

Nhưng nếu có người cho rằng LB là nhà ‘Phương pháp học’ (hì...) thì xin hãy lắng nghe những điều tâm sự dưới đây, vì đây là bài giảng mà chàng đã đi lang thang giảng trong 15 năm, trong đó người nghe là các… thầy - nghề của chàng, bình thường thôi, xin đừng cho là chàng ‘tự cao’, xin đừng giận chàng nghen, tội nghiệp bần tăng, a di thò phò, thiện tai, thiện tai.

2. ÔN LẠI CHUYỆN CŨ
Trước khi đi vào vấn đề chính, LB xin ôn lại chuyện cũ tí. Hôm qua, LB có ghé nhà bạn Bạch Mai và mất khoảng 3 phút, LB có để lại lời bình dưới đây:
‘Có một người con, cậu luôn mơ ước trở thành... vĩ nhân.
Ba cậu gửi thư cho cậu, nói rằng: ‘Con ơi, sao ba gửi thư mà con không trả lời. Ba trồng được 1 giàn mướp, vài chục trái bí, vài chục trái bầu, ba còn thu hoạch được 1 tạ đậu phụng nữa...’.
Cậu khinh thường ba cậu là làm những điều nhỏ nhặt, là một kẻ tầm thường...
Lớn lên, cậu làm được ít nhiều thành quả, và để đi vào mức độ thâm viễn của nó, cậu phải quan sát kỹ cuộc sống qua những trái mướp, trái bí, trái bầu...
Lúc đó cậu mới biết cuộc sống là một cuốn sách vĩ đại, mà sự vĩ đại đó lại được bắt nguồn từ những thứ được gọi là ‘tầm thường’ (mà ba cậu đã cả đời làm ăn vất vả để nuôi cậu ăn học), nhưng cậu vĩnh viễn không bao giờ nhìn thấy sự vĩ đại trong cái tầm thường đó nữa: lòng đất đã nuốt mất đi ba cậu, và sự vĩ đại mà cậu mơ ước chỉ còn là những giọt nước mắt hàng đêm chảy dài trên má cậu’.
Rồi LB chảy nước mắt, nên đem nó dán vào blog thành 1 entry, không ngờ có vài bạn không... hiểu, thật ra, chỉ cần vào bình 3 chữ, ví dụ ‘cảm động quá’ là hiểu bài, hì... Đây lại là ‘phương pháp tổ chức tư duy’ mà LB sẽ đề cập trong 1 entry sau, nếu có cảm hứng.

3. PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC

‘Phương pháp tổ chức công việc’ sẽ dẫn đến ‘Phương pháp lựa chọn phương án tối ưu’ (mà trong toán gọi là ‘Vận trù học’) là 1 khoa học mà được ít người biết đến, nhất là trong hoàn cảnh ta không có hay thiếu ‘tư duy toán học’ hiện nay. Việc bạ đâu làm đó, thiếu tầm nhìn, quy hoạch treo, nạn kẹt xe… phần nào phản ánh việc thiếu tư duy toán học đó...

...Trong chiến dịch tấn công Iraq vào tháng 5/2003!, (chưa bình luận đúng/sai), một viên đại tướng Mỹ đã điều quân qua sa mạc để tiến vào Iraq, rồi 'bị' thiếu lương thực (nhu yếu phẩm) mà phải dừng cuộc hành quân lại trong 3 ngày, đài BBC phải la rầm lên, đáng lẽ viên tướng này phải bị cách chức, vì 1 vị đại tướng không thể nào mà có phương án tổ chức thiếu khoa học như thế!

4. TẠI SAO?

Tại sao có người bắt đầu sự nghiệp năm 25 tuổi, đến năm 65 tuổi, tức là mất 40 năm, y lại quay về vị trí ban đầu: không có sự nghiệp gì cả?
Tại sao có người suốt ngày nói ‘bận, bận, bận', trong khi đó có người lại là ‘tỉ phú thời gian'?
Tại sao lúc nào ta cũng quên trước quên sau, làm được cái này thì mất cái kia?
Tại sao 1 người vào lúc 9g sáng mà không biết 5g chiều sẽ làm cái gì? Tại sao có người, vào lúc 9g mà không biết 9g05 sẽ làm cái gì?
Tại sao có người xuống bếp thấy 1 đống chén bát, đồ đạc ngổn ngang, rồi vợ cằn nhằn chồng, con cằn nhằn cha, cha thì buồn bực?
Tại sao có người thình lình ghé nhà bạn đến nỗi bạn đó không kịp chuẩn bị cái gì cả? Tại sao có người đến nhà người ta, kéo ghế ra một cái ‘rẹt’, rồi ngồi hành hạ người ta cả 2-3 tiếng đồng hồ?
Tại sao ta phải gọi điện trong lúc người ta đang ăn cơm hay giữa trưa?
Tại sao và tại sao?

5. MỘT VÍ DỤ BÌNH THƯỜNG
Để minh họa về phương pháp tổ chức, LB chỉ đi vào 1 ví dụ bình thường thôi. Ví dụ là trong một ngày, bạn có 10 việc phải làm như sau (việc đi làm hay đi chợ/nấu ăn là hiển nhiên, nên LB không kê vào đây):
1. đi mua sắm (shopping), ra phố mua cái gì đó…
2. đi uống cà phê, đi nhậu, hát karaoke, đi off (blog), nghe nhạc, đàm đạo với các bậc cao nhân…
3. ngồi 2 tiếng để làm ‘bà tám’, đánh bài, tán gái/theo trai…
4. dọn dẹp nhà cửa, sửa chữa xe máy/đồ đạc trong nhà, tắm rửa, giặc đồ, tưới hoa, chăm sóc chó/mèo, đổ xăng, nạp cạc điện thoại…
5. kiếm mối làm ăn/hợp đồng/nắm thông tin thị trường, đến gặp 1 người để kiếm cơ hội tìm việc làm...
6. đi rút tiền/đi khám bệnh
7. đi thăm bà con, đi dự đám cưới, đám hỏi, đám giỗ, tân gia, sinh nhật…
8. nghiên cứu để cải thiện công việc chuyên môn, viết văn/làm thơ (nếu là nhà văn/thơ), email, thư từ, chơi blog…
9. có một số động tác để đầu tư vào mục tiêu dài hạn của mình
10. nói xấu người, cãi nhau về quan điểm, cách sống, đạo đức, triết lý, chính trị, tôn giáo…

6. LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN TỐI ƯU

Trình tự tư duy như sau:
1. Nếu ta làm tất cả mọi thứ thì quả thật là… 30-40 năm sau, ta sẽ là con số 0, đúng rồi, còn gì nữa, lúc đó thì ‘hữu thân, hữu khổ, phàn nàn cùng ai’!... Trong 1 ngày, ta không thể làm hết mọi việc, dù bạn có là Tề Thiên Đại Thánh đi chăng nữa. Để làm hết 10 việc trên, ta phải mất nhiều ngày, trong khi ta chỉ có 24 tiếng đồng hồ, hay nói chính xác là chỉ có 8g, mà trong 8g đó, ta chỉ có thể làm được có vài việc, mặc dù việc nào cũng quan trọng cả!
2. Ta có thể đặt ra 3 câu hỏi sau:
-Việc nào mà không làm ngay thì sẽ… chết?
-Việc nào phục vụ cho việc cơm áo gạo tiền trước mắt?
-Việc nào phục vụ cho tương lai lâu dài?
3. Sắp xếp thứ tự ưu tiên, việc nào làm trước, việc nào làm sau, việc nào chưa cần làm. Nếu ta chỉ được chọn 3 việc ‘chủ yếu’ (lưu ý rằng ta chỉ có 8g), thì ta sẽ chọn các việc gì ở trên? Sau đây là 1 đề xuất:
Việc số 5: kiếm mối làm ăn/hợp đồng/nắm thông tin thị trường, đến gặp 1 người để kiếm cơ hội tìm việc làm: vì tương lai của bạn.
Việc số 6: đi rút tiền/đi khám bệnh: không làm thì… chết.
Việc số 7: đi thăm bà con (bệnh viện), đi dự đám cưới, đám hỏi, đám giỗ, tân gia, sinh nhật…
4. Ta có thể hỏi '5 chữ W và 1 chữ H' sau đây: 'what? how? who? when? where? (=làm cái gì? làm như thế nào? ai làm? khi nào bắt đầu/kết thúc? ở đâu?)
5. Ta có thể tận dụng ‘thiên thời, địa lợi, nhân hòa’, như ‘hợp đồng tác chiến’ bằng cách phối hợp tốt với những người khác, có thể ‘làm cuốn chiếu’ bằng cách kết hợp 1 công việc này với 1 công việc khác trong cùng một thời gian, ví dụ bạn có thể rút tiền trong khi đi đến nhà bạn.
6. Còn các việc khác ta có thể để sau khi làm xong việc chính, bằng cách tranh thủ khi giải lao, vào ban đêm, vào thứ Bảy hay Chủ nhật, vào ngày nghỉ lễ, vào dịp hè/Tết/nghỉ phép, ví dụ việc làm ‘bà tám’, đi uống cà phê hay nhậu nhẹt… lúc nào thuận lợi thì làm, việc nghiên cứu để cải thiện nghề nghiệp có thể làm từ từ, mỗi ngày học 1 ít…
7. Việc cãi nhau là hết sức tối kỵ vì sẽ ảnh hưởng tệ hại đến sự nghiệp của bạn.
8. Cái gì thái quá cũng không tốt, nếu cả ngày ta chỉ đi lòng vòng, đi nhậu, tán phét, đánh bài, đi shopping, tán gái/theo trai..., và nếu sau này khi đến nhà người ta mượn tiền, bị từ chối, thì ai đó đừng có ‘hóc’ nghen.
9. Việc vì tương lai của bạn là việc ưu tiên số 1, đó là đời sống thực tại của bạn, nếu việc này mà không làm, thì 9 việc còn lại cũng vất vào thùng rác. Nếu ta chỉ được chọn có 1 việc duy nhất thì ta sẽ làm cái gì? Sau đây là 1 đề xuất.
Việc số 5: kiếm mối làm ăn/hợp đồng/nắm thông tin thị trường, đến gặp 1 người để kiếm cơ hội tìm việc làm...
10. Và khi làm, nhớ 'câu cá phải chờ cá đớp mồi', nhớ nghiên cứu/điều tra cẩn thận, nhớ thường xuyên kiểm tra, rồi điều chỉnh để cải thiện công việc, hãy nhạy cảm với sự 'rủi ro', và phải lập tức dừng 1 việc nào đó nếu thấy nó đang đi theo chiều hướng xấu.
Ngoài ra, hãy đừng coi thường những sai sót nhỏ nhặt, vì lỗ nhỏ có thể làm đắm một chiếc tàu to; hãy đừng vì 'cái tôi' mà phủ nhận sự thật; hãy vô cùng cẩn thận với thế giới bên ngoài, có thể, có thể thôi, người thân nhất của bạn sẽ là kẻ thù nguy hiểm nhất của bạn: ‘ta đâu có đề phòng về phía những người yêu, cây đổ về nơi không có vết rìu’ (Hữu Thỉnh)... 

Bài tập nhỏ: Mỗi buổi sáng, bạn hãy lấy 1 tờ giấy nhỏ và cây bút, kê ra khoảng 10 việc sẽ làm trong ngày, đánh thứ tự quan trọng từ 1 đến 10, số 1 là quan trọng nhất/mục tiêu nhất, nếu số 1 mà không làm, mà đi làm mấy chuyện linh tinh, thì xác suất… xuống Cổ Mộ gặp Tiểu Long Nữ là rất cao, hì…

7. KẾT LUẬN

Ông bà ta có câu: 'làm ăn không tính, ở lính suốt đời', 'tư tưởng không thông, cái bình đông mang cũng không nỗi', người Anh có câu: 'think big, start small' (= suy nghĩ 100, thực hiện 1)...

mục tiêu phải làm

Vì thế, hãy chú ý rằng: nếu việc nào phục vụ cho mục tiêu cả đời của bạn thì bằng mọi giá: phải làm, còn việc nào không phục vụ cho mục tiêu cả đời của bạn, hãy nói: tạm biệt, nếu có thể.

Và vì thế, hãy chú ý rằng: vì ta có mắt (nói rộng hơn là tư duy), nên đừng nhìn 1 chiều, hãy nhìn trước, nhìn sau, nhìn phải, nhìn trái, nhìn trên, nhìn dưới, nhìn 4 phương 8 hướng, nhìn ‘thập diện mai phục' (= 10 mặt), nhìn quá khứ, nhìn hiện tại và nhìn tương lai... 
-------------------- 
Các entry có liên quan:
Phương pháp tư duy độc lập: http://nhagomlabang.blogspot.com/2013/06/379-phuong-phap-tu-duy-oc-lap.html 
Phương pháp viết entry: http://nhagomlabang.blogspot.com/2013/06/376-phuong-phap-viet-entry-va-moi-tinh.html  
Phương pháp xử lý tư liệu: http://nhagomlabang.blogspot.com/2013/06/374-phuong-phap-xu-ly-tu-lieu.html