406. Những người bạn nông dân yêu quý của tôi

Ta hát cho chiều - tiếng vĩ cầm xưa vọng lại
Ta gửi cho chiều - những khắc khoải chờ mong
Ta tặng cho chiều - mối tình còn lắng đọng
Ta viết cho chiều - nắng ấm rụng trong tim
(NGLB)

Tối nay mình ngồi nhớ lại những mối quan hệ trong đời: Tình yêu thì chớp nhoáng đã vội ra đi, tình dục thì không bền vững, chơi với đại gia thì thi thoảng, chơi với giáo viên/tiến sĩ/đồng nghiệp thì đa phần là vì công việc, chơi với sinh viên thì lúc có lúc không, chơi với thiên thần bé nhỏ thì chỉ có trong thế giới ảo, nhưng chơi với nông dân mấy mươi năm nay - dù có lúc thế này lúc thế nọ - thì rất bền.

*

Giả sử có ai cho mình 2 chọn lựa: một là nói chuyện với 1 anh nông dân, hai là nói chuyện với 1 ông tiến sĩ, thì mình sẽ chọn nói chuyện với anh nông dân, vì sao?

Vì người nông dân ‘rin’ nói những chuyện có tính chất sống còn và liên quan trực tiếp đến cuộc sống của họ = triết lý thực và tự nhiên nhất, trừ những nông dân bị ‘tha hóa' - tức là làm nông không đủ sống mà phải chuyển sang nghề chụp giựt như chạy xe ôm, sửa xe hon-đa, bán quán, bán thịt chó, quấn mô-tơ, kinh doanh nhà nghỉ một giờ, đi đào vàng…, mà họ không còn đầy đủ tính chất của thuần-nông-dân.

Vì có không ít tiến sĩ, ví dụ nói ‘tôi sống tức là tôi bất tử’, ‘ông Tagore là vĩ đại thế này thế nọ’, ‘ông TQ nói: không có tình bạn vĩnh cửu mà chỉ có quyền lợi vĩnh cửu!’, hay ‘tôi là trí thức nên tôi nói cái gì là phải đúng’ (khi được làm xếp), ‘thằng đó là ngu, chả biết cái gì’ (khi được làm xếp), hay ‘làm như thế mới là… phi thường’, ‘nói như thế mới là triết lý’… mà quá viễn vông và quá xa rời thực tại, trừ một số thầy/cô vẫn còn giữ được tính chân chất và khiêm tốn của người đã xuất thân từ lũy tre xanh.

*

Các nông dân đã nói gì? Sau đây là vài mẩu chuyện mà họ đã kể trực tiếp cho LB nghe, theo thứ tự A, B, C, có chuyện rất ngắn, có chuyện dài một tí.

1. Hai con ốc sên yêu nhau và thành phật!

Mình nghe một nữ triết gia nông dân! kể một câu chuyện như sau: Có 2 con ốc sên cô đơn, chúng sống trong thế giới ảo, cả 2 con đều nghĩ 'không suy nghĩ lôi thôi' gì cả mất thời giờ, chúng đến với nhau, yêu nhau không cần biết vũ trụ này có tồn tại hay không nữa. Nghe chuyện, đức Phật ngưỡng mộ, bèn cho cả 2 thành phật!

2. Khi nào vui được thì cứ vui, nghĩ đến tương lai làm gì cho khổ

Cách đây 5-6 năm gì đó, hắn đi xe đò và có dịp ngồi cạnh một ông nọ suốt cả đêm trên đường đi… Nhà ông ấy trồng và kinh doanh cây cảnh, đó là cây mai. Ông ấy kể lại là mới vừa bán được cây mai 10 triệu đồng, sau khi báo cáo với vợ xong là ông ấy phi ngay lên một chuyến xe khách và đi chơi. Ông ấy giả vờ bỏ quên cái điện thoại di động ở nhà, thế là đi chơi mút mùa lệ thủy, không ai biết ông ấy đi chơi ở đâu, làm cái gì, nhậu có xỉn hay không, …, khi nào hết tiền thì về, chờ dịp bán được cây mai khác, rồi đi chơi. Hắn mới lấy làm ngạc nhiên và hỏi ‘anh có thương vợ con không?, trả lời ‘có, tối sắp xếp chu đáo hết rồi’; hắn lại hỏi:

- ‘vậy sau này anh sống bằng cái gì?’, trả lời:

- ‘đời là thế, khi nào vui được thì cứ vui, nghĩ đến tương lai làm gì cho khổ’…

3. Khôn hơn nhà bác học

…Ông bác học thì hầu như cái gì cũng biết, biết nhiều, biết rộng, đã gọi là ‘bác’ mà, vì thế ông ta mới ‘cá độ’ với một người nông dân: 

- Tôi hỏi anh một câu, nếu anh trả lời không được thì anh chỉ trả tôi một hào thôi, còn nếu anh hỏi tôi một câu mà tôi trả lời không được thì tôi phải trả anh một đồng (một đồng = 10 hào), ok?  

Anh nông dân vì nể ông bác học nên phải o.k. Rồi ông bác học hỏi anh nông dân một câu, dĩ nhên là anh ta trả lời không được, bèn móc túi trả ông bác học một hào. 

Rồi đến lượt anh nông dân hỏi:  

- Đố ông biết có con gì mà có 9 cái lỗ mũi, có 9 con mắt, có 9 cái lỗ tai và có 9 cái mồm? 

Ông bác học trả lời không được, bèn móc túi trả cho anh nông dân một đồng. Rồi ông bác học hỏi tiếp: 

- Thế đó là con gì? 

Anh nông dân im lặng móc túi ra trả ông bác học một hào…

4. Thạc sĩ hay tiến sĩ đều là… thợ sơn

Có ông tên 'C' hỏi:

- Đố anh Th.S. là gì?  

Một người trả lời: 

- Th.S. là thạc sĩ, ai mà không biết.  

Ông C nói: 

- Sai rồi, Th.S. là thợ sơn. 

Rồi ông C hỏi câu khác: 

- Đố anh KTS VTV là gì? 

Một người trả lời: 

- KTS… là kiến trúc sư chứ gì, ai mà không biết. 

Ông C nói:  

- Sai rồi, KTS VTV là kỹ thuật số đài truyền hình VN. 

À, té ra thạc sĩ hay thợ sơn, kiến trúc sư hay kỹ thuật số VTV, đuôi to (vĩ đại) hay đuôi không to… cũng vậy thôi, chắc gì cái nào đã hay hơn cái nào!!!

5. ‘Thỉnh phu quân nhập’

(Lưu ý rằng đây là câu chuyện tiếu lâm do một nông dân tên ‘Nặc!’ - kế toán trưởng của 1 hợp tác xã ở huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình - kể năm 1978, chắc bây giờ ông ta đã chết! Mình đánh giá đây là một câu chuyện có tính cách 'nhạo báng bọn trí thức ra vẻ ta đây’ hơn là chuyện tục)

Ngày xưa, thời tảo hôn, cha mẹ đặt đâu, con ngồi đó. Vì thế, khi lấy chồng, người con gái thường không biết chồng là ai, cho đến khi về nhà chồng, chồng giở khăn voan (khăn che mặt) ra, họ mới biết mặt nhau. Có cô kia, lấy phải một anh chồng nhà Nho, mà anh chàng này có cái tật là phải nói bằng chữ Nho thì anh ta mới trả lời. Đêm động phòng hoa chúc, anh ta gõ cửa phòng, đứng ngoài cửa, đằng hắng một cái, rồi nói:

-Khai môn nhập phòng! (= mở cửa cho anh vào)

Nàng trả lời:                       

-Anh cứ vào đi.

Và nàng nhẹ bước ra mở cửa, rồi bẽn lẽn leo lên giường, hồi hộp chờ đón tiếp và sẽ tặng anh một bản tình khúc ân ái tuyệt luân. Không ngờ anh chồng bỗng nỗi giận, bỏ đi, cả đêm không quay trở lại. Nàng rất lo lắng.

Tối hôm sau, anh chồng lại đến trước cửa phòng và gõ cửa, anh nói với giọng to tiếng, tỏ vẻ rất bực bội:

-Khai môn nhập phòng!

Nàng lấy hết tự tin, nói rõ ràng từng tiếng một:

-Anh cứ vào đi mà, vợ chồng mình tâm sự rồi…, em xong 8 chữ S rồi nè: ‘sạch sẽ, sửa soạn, sẵn sàng, sung sướng’.

Không ngờ anh chồng cằm rằm chửi rủa, đá vào cách cửa một cái ‘rầm’, rồi hậm hực lớn bước bỏ đi. Quá lo sợ, sáng hôm sau, nàng về nhà để hỏi cha xem tại sao chồng mình lại có thái độ giận dữ như vậy. Cha nàng cũng là một nhà Nho nên ông rất hiểu ý của anh chàng này. Ông bèn rỉ tai con gái, bày cho cô một phương án xử lý tình huống rất là hiệu quả.

Đêm thứ ba, anh chồng lại mò đến trước cửa phòng, anh cũng gõ cửa, ngần ngừ một tí, rồi nói với giọng yếu ớt tỏ vẻ không tin tưởng vào cô vợ của mình:

-Khai môn nhập phòng!

Nàng nhẹ nhàng nói:

-Thỉnh phu quân nhập! (= mời anh nhập).

Nghe nàng trả lời bằng tiếng Nho, anh chồng rất sung sướng, bèn bước vào phòng, lên giường, tiếp cận thân hình của nàng và nhập lần đầu. Nhập xong, khoan khoái nhất trên đời, mà không lẽ không nói tiếng nào, anh bèn nói một câu cảm thán:

-Ngã khoái hỉ! (= sướng vô cùng)

Nghe anh nói tiếng Nho, cô vợ thất kinh hồn vía, vì cha của cô chỉ bày cho cô đúng có một câu, nếu không nói thì sợ chàng nổi giận, vì thế cô đành bất đắc dĩ nói:

-Thỉnh phu quân nhập!

Nghe cô trả lời đúng bằng tiếng Nho, không thể mất lịch sự, anh chồng đành phải leo lên nhập lần hai. Nhập xong, theo lệ, anh phải có một câu cảm thán:

-Ngã túc hỉ! (mệt rụng đầu gối rồi)

Lại tiếng Nho, nàng không còn cách nào khác ngoài câu trả lời:

-Thỉnh phu quân nhập!

Lại tiếng Nho, anh chồng lịch sự bèn cố gắng hết sức mình, leo lên nhập lần... ba. Nhập xong, anh chồng hết xí quách (= rã rời chân tay), lăn thê thảm xuống giường, thở hào hển, mồ hôi tướt ra dầm dề, cố gắng lắm anh mới bò đến được vách tường và ngồi dựa vào tường cho đỡ mệt. Anh thều thào nói:

-Ngã tử hỉ! (= mệt gần chết rồi)

Cô vợ chả còn cách nào ngoài duy nhất một câu tiếng Nho đã học:

-Thỉnh phu quân nhập!

Lúc đó, anh chồng hết lịch sự, không nói tiếng Nho nữa, mà chuyển sang mầy tao:

-Mẹ mầy, tao mệt gần chết rồi mà đòi nhập, nhập, nhập cái gì nữa… 

Nàng lại nói tiếp:

-Thỉnh phu quân nhập...

6. Trong vương quốc của ái tình, nô lệ cũng là vua

‘Trong vương quốc của ái tình 
Chúng ta là những tên nô lệ 
Tự nguyện bán mình không một chút đắn đo 
Suốt ngày không ăn vẫn thấy no 
Ta đắm đuối trong cõi tình cho và nhận 
Ta hiến dâng và ta chấp nhận 
Trong vương quốc của người, nô lệ cũng là vua…’
(Đ.H, làm nông kiêm cô giáo)

7. Tui không cần biết mấy ông bộ trưởng/thứ trưởng gì gì đó

Có một ông trồng cà phê nói rằng: ‘tui không cần biết mấy ông có làm bộ trưởng/thứ trưởng gì gì đó hay không, nếu khi đương chức mà cái mặt mấy ông ‘nhìn lên’ thì đối với chúng tôi là ‘miễn bàn’, các ông làm ra tiền thì cho vợ cho con của các ông, chứ có cho chúng tôi cái gì đâu, rồi một ngày nào đó, mấy ông cũng phải về ‘xóm’, nếu có tình có nghĩa thì chúng tôi còn chào hỏi, nếu các ông không tôn trọng chuyện ‘bán anh em xa, mua láng giềng gần’ thì chúng tôi xin kiếu’...
*

Cuối cùng: ‘Hắn viết, hắn thường nhớ đến thời thơ ấu, thời trẻ với những cánh đồng, những dãy núi xa, những ngọn đồi gần, những dòng sông, những rặng tre, khu nghĩa địa, những cái gai bòng, những cái lu nước, những con chó bị làm thịt, cơn lụt dữ dội, một căn nhà 8.000m2 bị tan tành với 7 hố bom có chỗ còn bốc khói và con chó yêu thương đã chết ngắt, trại tị nạn…, và những những người nông dân, trong đó có có ba hắn. Mỗi một cái hắn nhớ là một câu chuyện bao hàm sự thực và triết lý.

Dòng ấn tượng đôi khi luân lưu trong đầu óc hắn, hắn nhớ và yêu những người nông dân mộc mạc đó. Có lúc hắn nhớ những người nông dân đó, hắn khóc, hắn thông cảm với số phận của họ, hắn dành nước mắt cho họ, và hắn sẽ cùng khóc với họ. Cái hắn viết có hàm chứa những người nông dân thực mà đã kết chặt vào tâm hồn hắn không thể nào quên’. HẾT.

-------------------

Các entry có liên quan:

‘Hai con ốc sên’, ‘thạc sĩ’: http://nhagomlabang.blogspot.com/2012/01/157-chi-la-tro-ua-cua-nhan-gian.html 

‘Trong vương quốc của ái tình’: http://nhagomlabang.blogspot.com/2012/01/151-su-ngo-ve-tinh-yeu.html  

‘Anh nông dân trồng mai’: http://nhagomlabang.blogspot.com/2011/11/109-su-oi-cung-co-lam-cai-hay.html 

'Những người nông dân': http://nhagomlabang.blogspot.com/2011/02/12-nhung-nguoi-nong-dan-va-ba-han.html 
‘Nông dân và bộ trưởng/thứ trưởng’: http://nhagomlabang.blogspot.com/2012/01/158-lenh-ba-xa.html