399. Khái niệm ‘đại từ đại bi’

Ngày ấy tôi qua đỉnh vu sơn
Chiều ngát tà dương, ngạt nắng vờn
Thấy em áo trắng tươi cười gió
Bỗng rộn hồn tôi, nắng giận hờn.
(Thơ tặng bạn Lê Mai Thúy-NGLB)

Bài viết này gồm có:

1. Mở đầu

2. Nhân dục vô nhai, hồi đầu thị ngạn

3. Hãy xin thì sẽ được, hãy tìm thì sẽ gặp…

4. Phóng hạ đồ đao, lập địa thành phật

5. Sâu rộng vô cùng

 

1. Mở đầu

Trước tiên, bài này LB viết để suy nghĩ và tìm hiểu thêm, và để cải thiện bản thân mình. Các giáo lý không phải là trọng tâm nghiên cứu của LB, mà LB có thể tạm xem là kẻ ‘ngoại đạo’ (vì lỡ thương thầm ‘yêu nữ’ Triệu Minh ^(*) rùi, hề.. hề…). Các blogger chớ vì theo đạo Phật mà động tâm nghen, bà nội mình theo đạo Phật đóa, còn hiện nay LB lâu lâu phải đi dự ‘cầu kinh’ ở nhà thờ là chuyện bình thường đóa.

Thứ hai, chắc có người đọc bài này thì bảo LB là ‘nói xàm’, nhưng rất tiếc là cụm từ ‘đại từ đại bi’ vốn có trong từ điển hay sách/truyện (ví dụ của Kim Dung), chứ không thuộc sở hữu riêng của một môn phái nào, hay không phải là đặc quyền nghiên cứu riêng của ai cả, cụm từ này còn đúng cho cả người theo đạo, người làm cách mạng, các anh hùng hảo hán Lương Sơn Bạc và lão bá tánh, trong đó có các blogger và các thiên thần bé nhỏ…

2. Nhân dục vô nhai, hồi đầu thị ngạn

Lâu nay, người ta thường nghĩ đến câu ‘nhân dục vô nhai, hồi đầu thị ngạn’ (tạm hiểu theo cách quen thuộc: biển khổ vô biên, quay lại là bờ). Vì thế, lâu nay, theo quán tính, không ít người nghĩ rằng kẻ giác ngộ thành phật thường là những người thất tình đi tu (như cô Lan), những kẻ đại gian (như Cưu Ma Trí), những kẻ đại ác (như Tạ Tốn. Thạch Quan Âm), những đối tượng hình sự (như Lỗ Trí Thâm), những kẻ phạm vào sắc giới (như Hư Trúc), những kẻ phạm vào ‘tham-sân-si’ (như Kim Trì hòa thượng), những kẻ bị đại oan (như Jean Valjean)…

3. Hãy xin thì sẽ được, hãy tìm thì sẽ gặp

(Lưu ý rằng những chuyện tóm tắt dưới đây, LB đã đọc lâu rồi, các bạn muốn biết chính xác/chi tiết thì hãy đọc trực tiếp các tác phẩm có liên quan, nguồn cho bên dưới).

Cưu Ma Trí ^(*) là Phật sống ở nước Thổ Phồn xưa (Tây Tạng), có đạo hiệu là ‘Đại Luân Minh Vương’, y vốn tàn ác và đầy tham vọng, mong muốn tột bực là trở thành anh hùng thiên hạ vô địch, sau đó vì tham bí quyết ‘Lục mạch thần kiếm’ mà bị Đoàn Dự hút hết nội công, tí nữa là… quy tiên, sau đó y thành phật.

Ngày ấy nghe tiếng cười
Sao nhớ hoài không quên
Nay không nghe tiếng người
Sáng sớm hồn chông chênh.
(Thơ tặng bạn Chu Ngọc-NGLB)

Hư Trúc ^(*) là đệ tử phái Thiếu Lâm, khi còn là ‘bần tăng’, y không làm được gì đáng kể, nhưng sau khi phạm ‘sắc giới’ với công chúa nước Tây Hạ, y lại cứu nhân độ thế được rất nhiều, mà theo Phương trượng chùa Thiếu Lâm là Huyền Từ, thì đây là 'cơ duyên' và cũng là một cách ‘hành thiện’.

Jean Valjean ^(*), kẻ bị hàm oan vì ăn cắp một ổ bánh mì mà bị bắt và bị kết án ở tù, sau này y gặp được giám mục Myriel đầy lòng 'từ bi' - người đã bảo vệ Jean bằng cách nói với cảnh sát rằng những đồ vật quý giá mà anh ấy ăn cắp từ ông ta là do ông ta tặng…, và chính bởi vì tấm lòng cao cả trên mà làm Jean đã vượt qua bao gian khổ và có ý thức của một con người đầy nhân bản. 

Kim Trì hòa thượng ^(*) thì hoàn toàn ngược lại, ông đã tu luyện và luôn mồm nói ‘đại từ đại bi’ gần 200 năm, nhưng lại chơi thân với con yêu ‘Hắc Phong’, cuối cùng vì tham cái ‘áo Cà Sa’ của Tam Tạng mà hồn quy địa phủ.

Cà phê đỏ tím gốc mai
Ta pha, ta chế, lai rai với bồ
Mặc cho ai niệm nam mô
Ta ngồi, ta ngắm, mưa vào mưa ra.
(Thơ tặng bạn Gốc Mai-NGLB)

Lan ^(*) là người tình ‘thanh mai trúc mã’ của Điệp. Chàng vì mắc mưu của một viên quan phủ địa phương mà phải phụ tình vị hôn thê của mình để lấy Thúy Liễu. Vì thế, Lan tuyệt vọng bỏ đi tu, khi chàng tìm được thì nàng đang trong cơn hấp hối và trút hơi thở cuối cùng.

Lỗ Trí Thâm ^(*) nổi máu anh hùng cứu một cô ca kỹ và cha của nàng, nên giết chết gã bán thịt heo là Trịnh Đồ, bị quan quân truy nã, y phải vào chùa tu, trở thành người tốt, rồi theo Tống Giang tham gia tổ chức Lương Sơn Bạc, sau này chết sống không rõ…

Tạ Tốn ^(*) có biệt hiệu là Kim Mao Sư Vương, vì hận thù Thành Khôn giết cả nhà của y cả thảy là 13 người, nên y học ‘Thất thương quyền’ mà sau này móc mắt và phế võ công của Thành Khôn, rồi được Độ Ách, Độ Nạn và Độ Kiếp giác ngộ mà thành phật.

Nắng trườn qua cổng kiếp tha phương
Lá im im lá, mộng vô thường
Gió lay lay nhẹ, se se lạnh
Nước động bâng khâng, thiếu dáng nường.
(Thơ tặng bạn Trần Minh Châu-NGLB)

Thạch Quan Âm ^(*) là người đàn bà đẹp nhất thế gian, rồi trở thành tàn ác nhất thế gian khi bị người tình phụ bạc, sau này nàng yêu Đạo soái Sở Lưu Hương, rồi vì hiểu lầm nhau, nàng hận chàng mà giết một lần cả mấy trăm mạng người…, cuối cùng, do không xứng đáng với mối tình của chàng, nàng cắt tóc đi tu...

4. Phóng hạ đồ đao, lập địa thành phật 

Triết lý đại từ đại bi sâu rộng hơn nhiều, sâu rộng vô cùng, nó không những bao hàm ý niệm ‘tất cả chúng sinh đều là một’, mà còn tuyên bố rằng ‘đấng đại từ đại bi’ luôn mở rộng vòng tay đối với tất cả chúng sinh, kể cả những kẻ khổ đau hay những kẻ ‘phóng hạ đồ đao, lập địa thành phật’… 

Em đứng trên đồi gió
Nhìn đôi thiên nga bay
Dáng em tim tím đó
Ai thương nhớ tháng ngày...
(Thơ tặng bạn Violet/Bạch Mai-NGLB)

Nhà văn Khái Hưng ^(*) đã tả về mối tình giữa chàng sinh viên Ngọc và chú tiểu Lan: ‘hai ta yêu nhau dưới bóng từ bi của Phật tổ’.

Nhà văn Mạc Ngôn ^(*) đã tả về mối tình giữa Mục sư Malôa và Lỗ thị: ‘tình yêu chân thật đã đến và nàng sống trong những cảnh tình dục mê ly với ông dưới tình yêu của Thiên Chúa’.

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn ^(*) đã cảm hoài như: ‘Người ngồi xuống, xin mưa đầy, trên hai tay, cơn đau dài, người nằm xuống, nghe tiếng ru, cuộc đời đó, có bao lâu, mà hững hờ’.

Tháng sáu chiều mưa, mưa hay ‘hóc’
Đỏ trái cà phê, đỏ mắt buồn
Hóc ơi, đừng hóc, anh ru nhé
Ru mãi cả đời, anh hóc… luôn 
(Thơ tặng bạn Mưa-NGLB)

Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên ^(*) đã rất ‘thoát’ như: ‘Dù cho mưa, tôi xin đưa em, đến cuối cuộc đời. Dù cho mây, hay cho bão tố, có kéo qua đây. Dù có gió, có gió lạnh đầy, có tuyết bùn lầy, có lá buồn gầy. Dù sao, dù sao đi nữa, tôi vẫn yêu em'.

Nhạc sĩ Lê Hựu Hà ^(*) đã ‘yêu em’ như: ‘Ta không cần ai hiểu mình, khi ta ngợi ca ái tình, khi ta dìu em đi trong ý thơ. Ta không thèm mái tóc huyền, ta không thèm đôi mắt đẹp, ta không màng lời khen chê thế gian’...

5. Sâu rộng vô cùng

Tháng sáu chiều mưa, mưa chưa đến
Ngoài ngõ vắng tênh, hoa lá buồn
Nhớ em tóc gió, mơ màng biển
Bỗng quyện lòng ta, một thoáng tình.
(Thơ tặng bạn Chân Tình-NGLB)

Triết lý đại từ đại bi sâu rộng hơn nhiều, sâu rộng vô cùng, trong tam giới ở trần thế (NGLB) - không viết hoa, tạm xem là tín đồ phật, chúa và người ngoại đạo - thì khái niệm này không loại trừ tình yêu nam nữ, chẳng hạn, nhà sư Tuyên Hóa ^(*) đã nói: ‘Hãy quét sạch tất cả các pháp, ly khai tất cả các tướng!’, hay thiền sư Jack Kornfield ^(*) đã nhắc: ‘Thay vì học hết tam tạng kinh điển và được truyền giới trong năm, sáu truyền thống khác nhau, thay vì cố gắng trở thành một giáo thọ, thiền sư…, chúng ta chỉ cần buông bỏ, buông bỏ và buông bỏ’... 

Mặc bão tố, mặc mưa bay
Ta mơ ta mộng, ta say dáng huyền
Mặc thế nhân, mặc chê khen
Ta bay ta bỗng, ta bên bóng nàng.
(Thơ tặng bạn Mùa Thu Vàng-NGLB)

Và mặc dù, dưới một giác độ nào đó, ‘tình yêu nam nữ’ dường như được xem như là một trong những nguồn gốc của đau khổ, nhưng dưới một giác độ khác thì: ‘chính tình yêu làm cho con người vượt qua giới hạn của chính - tà, vượt qua nỗi cô đơn, nhẹ đi đau khổ và đặc biệt tình yêu là liều thuốc thần diệu giúp con người vượt qua nỗi ám ảnh về hai chữ hư vô’. HẾT.

-------------

Ghi chú (theo thứ tự A, B, C):

-Hư Trúc: trong truyện ‘Thiên long bát bộ’

-Jack Kornfield: (thiền sư): http://www.budsas.org/uni/u-thien-namtruyen/thienquantt.htm 

-Jean Valjean: trong truyện ‘Những người khốn khổ’

http://nhagomlabang.blogspot.com/2011/11/95-han-gap-uc-phat-thich-ca-mau-ni.html-cô

-Kim Trì hòa thượng: trong truyện ‘Tây du ký’

-Khái Hưng: tác giả của cuốn ‘Hồn bướm mơ tiên’

-Lan: trong ‘chuyện tình Lan và Điệp’:

http://nhagomlabang.blogspot.com/2012/12/nhung-thien-tinh-su-cua-viet-nam.html

-Lê Hựu Hà: tác giả bài hát ‘Yêu em’

-Lỗ Trí Thâm: trong truyện ‘Thủy Hử’

-Mạc Ngôn: tác giả của cuốn ‘Phong nhũ phì đồn’: http://nhagomlabang.blogspot.com/2013/01/306-mac-ngon-va-phong-nhu-phi-on.html

-Ngô Thụy Miên: tác giả bài hát ‘Niệm khúc cuối’

-Tạ Tốn: trong truyện ‘Ỷ thiên đồ long ký’

-Thạch Quan Âm: trong truyện ‘Sở Lưu Hương’

-Tình yêu: http://nhagomlabang.blogspot.com/2012/09/248-phi-kim-dung-va-tinh-yeu.html

-Triệu Minh: được danh môn chính phái gọi là ‘yêu nữ’, là người yêu của Giáo chủ Ma giáo Trương Vô Kỵ, trong truyện ‘Ỷ thiên đồ long ký’

-Trịnh Công Sơn: tác giả bài hát ‘Mưa hồng’

-Tuyên Hóa (nhà sư): http://nhagomlabang.blogspot.com/2013/04/340-nhan-chuyen-nha-su-tuyen-hoa-noi.html